فصل پنجم : گونه‏شناسى روايات تفسيرى‏

مقصود از روايات تفسيرى ، رواياتى هستند كه به گونه‏اى ، با تفسير و تبيين آيات قرآن ارتباط دارند ، و يا تفاسير ناروايى را كه از اين كتاب آسمانى شده ، مردود مى‏شمارند .
برپايه اين تعريف و در يك تقسيم‏بندى كلّى ، روايات تفسيرى را به سه دسته مى‏توان تقسيم كرد :
دسته اوّل : رواياتى كه به صورت روشن ، ناظر به آيات قرآن و تفسير و تبيين معانى آنها هستند .
اين دسته از روايات نيز به دو بخش تقسيم مى‏شوند : بخش اوّل : رواياتى كه مفاهيم ظاهرى قرآن را تفسير مى‏كنند . بخش دوم : رواياتى كه مفاهيم باطنى و لايه‏هاى درونى آن را تبيين مى‏نمايند .
دسته دوم : رواياتى كه در نگاه نخست ، به نظر مى‏رسند ارتباطى با قرآن ندارند ؛ ولى پژوهشگر توانا مى‏تواند با تأمّل دريابد كه اين روايات ، ريشه در آيات قرآن دارند و مفسّر و مبيّن آنهايند .
دسته سوم : رواياتى كه نسبت به تفسيرهاى ناروا هشدار مى‏دهند و

اميال را تابع راه راست مى‏كند ، آن گاه كه مردم ، راه راست را تابع اميال كرده‏اند ، و رأى را تابع قرآن مى‏سازد ، آن گاه كه مردم ، قرآن را تابع رأى [و نظريات شخصى‏] كرده‏اند .

۶ . تفسير بسيارى از آيات قرآن‏

خاندان رسالت ، در كنار همه تلاش‏هايى كه در جهت آموزش روش تفسير قرآن ، جداسازى ناسخ از منسوخ ، تبيين آيات متشابه ، و تفسير حقايق باطنى اين كتاب آسمانى داشتند ، گنجينه بسيار گران‏بهايى از خود به يادگار گذاشتند كه تاكنون ، آن گونه كه شايسته است، استخراج نشده و به صورت منقّح و كامل در اختيار پژوهشگران قرار نگرفته است .
اميدوارم در پرتو عنايات خاصّ خداوند منّان، و خاندان وحى، اين گنجينه بى‏بديل، با همكارى گروهِ تفسيرِ پژوهشكده علوم و معارف حديث، از منابعِ معتبر روايى و تفسيرى، استخراج، و همراه با تفسيرى نوين از قرآن كريم، تحت عنوان «تفسير اهل بيت عليهم السلام» به تدريج در اختيار علاقه‏مندان قرار گيرد. گفتنى است كه تفسير سوره «فاتحة الكتاب» از اين مجموعه، در آينده نزديك، منتشر خواهد شد، إن شاء اللَّه.