103
درآمدي بر تفسير جامع روايي

آماده تدبّر در معارف اين كتاب آسمانى مى‏نمايد ، مانند : آشنايى با ادبيات عرب ، آشنايى با سبك ويژه بيانى قرآن ، آشنايى با جهان‏بينى قرآن ، احاطه بر معارف قرآن ، خالى بودن ذهن از پيش داورى در باره مفاهيم قرآنى ، و از همه مهم‏تر ، برخوردارى از بصيرت و نورانيت باطنى .

ب - تدبّر در متن قرآن‏

دومين پيش‏نياز هر مفسّرى ، ذهنِ روشن و توانمند براى غور در مفاهيم عميق قرآنى است . در روايتى از امام زين العابدين عليه السلام آمده است :
آياتُ القُرآنِ خَزائِنُ ، فَكُلَّما فُتِحَت خِزانَةٌ يَنبَغى لَكَ أن تَنظُرَ ما فيها . ۱
آيه‏هاى قرآن ، گنجينه اند . بنا بر اين ، هر گاه درِ گنجينه‏اى گشوده شد ، سزاوار است كه به آنچه در آن است ، بنگرى .
بديهى است كه هر چه آمادگى ذهنى مفسّر ، افزون‏تر و او از نظر فكرى ، توانمندتر باشد ، از گنجينه معارف قرآن ، گوهرهاى گران‏بهاترى را مى‏تواند استخراج نمايد .

ج - اتّصال به منبع وحى و الهام‏

سومين پيش‏نياز - كه متمّم و مكمّل امر اوّل و دوم است - ، عبارت است از : منبع وحى و الهام ، كه دسترسى به آن ، براى پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل

1.الكافى : ج ۲ ص ۶۰۹ ح ۲ .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
102

كردن امّت اسلامى با تفسير قرآن انجام دادند ، آموزش روش تفسير اين كتاب آسمانى و تربيت مفسّر بود . پيش از هرگونه توضيح در اين باره ، توجّه به دو نكته ضرورى است :
يك . در ره‏نمودهاى خاندان رسالت ، چيزى به عنوان «آموزش روش تفسير قرآن» ديده نمى‏شود . بنا بر اين ، آنچه به عنوان «روش تفسير اهل بيت عليهم السلام» از آن ياد مى‏كنيم ، تنها استنباط ما از مجموعه روايات تفسيرى است .
دو . پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام براى فهم معارف قرآن ، و تفسير و تبيين آن براى ديگران ، نيازى به مقدّمات علمى و تلاش ذهنى نداشتند ؛ زيرا اتّصال آنها به مبدأ وحى و الهام ، ايشان را از هر منبع معرفتى ديگر ، بى‏نياز مى‏كرد . بنا بر اين ، استناد پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام در تفسير اين كتاب آسمانى به مبانى ، اصول ، قواعد و روش فهم كلام خدا ، در واقع ، آموزش روش تفسير قرآن است .

پيش‏نيازهاى تفسير قرآن‏

مقتضاى تأمّل در روايات تفسيرى و ره‏نمودهاى تفسيرى پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام اين است كه: تفسير قرآن ، نيازمندِ امورى است كه بدون فراهم آمدن آنها ، مفسّر نمى‏تواند به فهم صحيح كلام خداوند متعال دست يابد . اين امور ، عبارت اند از :

الف - مقدّمات تدبّر در قرآن‏

منظور از مقدّمات تدبّر در قرآن ، همه امورى است كه ذهن را

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3613
صفحه از 190
پرینت  ارسال به