در تقسیم صفات نیز صفات اثباتی را به دو دسته مشیر به دوام ذات (مثل قدیم) و مشیر به تعلق ذات (مثل قادر و عالم) تقسیم می‏کند، همچنین نفی را، در دو گروه نفی صفات معقول و غیر معقول بیان کرده است. به باور او سخن از اثبات صفات، بر نفی مقدم است،^۱ او دلیل ارجاع صفاتی همچون علم و قدرت به ایجاب را این گونه بیان می‏کند:

صاحبان قدرت به واسطه فعلشان بر یکدیگر برتری می‏یابند، اما در نفی برتری و تفاضل بی‏معناست؛

به حکم وجدان هر شخص امری را درک می‏کند که مختص به وی و صادر شده از جانب اوست؛

هر یک از قدرت و علم در به‏دست آمدن فعل و اِحکام بخشیدن به آن مؤثر هستند و شکی نیست که تأثیر علم و قدرت به اثبات برمی‏گردد و آنچه در اثبات تأثیر می‏گذارد، بایستی امری ثابت باشد.^۲

علاوه بر این، ابن الملاحمی تلاش می‏کند نشان دهد صفاتی همچون سمیع و بصیر مستقل هستند و به دیگر صفات مانند مدرِک رجوع نمی‏کنند.^۳

از دیگر تمایزات وی از معتزله آن است که وی نظریه احوال را برنمی‏تابد و مبصر و مدرک بودن خدا را حال نمی‏داند بلکه صفات را احکامی ذاتی معرفی می‏کند که بدون ذات و مدرَکات فهمیده نمی‏شوند؛ احکام ذاتی دانستن صفات را می‏توان تلاش ابن‏الملاحمی برای خارج شدن از فضای انفعالی متأثر از اندیشه اهل حدیث دانست.

از حیث ساختار بحث کلامی، او نیز همانند دیگر معتزلیان سرآغاز و بنیان تفکر خویش را بر بحث وجوب نظر و معرفت اکتسابی نهاده است. پس از طرح مباحثی همچون علم ضروری و معرفت، به بحث از نظر و وجوب آن و نفی صرفاً شرعی بودن ادله پرداخته است و به وجوب علم مکلف در مباحث نظری اعتقاد دارد. در نزاع معروف میان عقل و شرع، ابن الملاحمی عقل را مقدم می‏دارد و این که راه به علوم مکتسبه، مجموع نظر و سمع باشد را نمی‏پذیرد. جایگاه سمع نزد وی - همانند دیگر معتزلیان - تنها جایگاهی ارشادی و تنبیهی است، از همین‏روی وی متون شرعی را مشتمل بر دعوت به نظر و تفکر می‏داند و این تشویق را تنها ارشادی بر وجوب نظر عقلی و یا چگونگی ترتب علم اکتسابی بر مقدمات ضروری می‏داند.^۱

بحث صفات الهی، نقطه عطفی در اندیشه اوست و تمایز میان خط فکری ابن الملاحمی و استادش ابوالحسین با دیگر معتزلیان را نشان می‏دهد، او در مسئله اثبات خدا، از الگوی شاهد و غایب^۲ استفاده نکرده و در مقابل، درک محدَثات و ضرورت اثبات محدِث برای آن (الگوی حادث و محدِث) را می‏پسندد.^۳

در زاویه دیگری از اندیشه وی، برنتافتن نفی صفات جلوه می‏کند، به باور ابن الملاحمی مقصود از صفات، هر امری است که در ضمن علم به ذات خداوند جای می‏گیرد خواه اثباتی یا سلبی و یا آنکه حال یا حکم یا فعل باشد.