شارحان، علامه مجلسی تبرک و استعانت از اسم الهی را احتمال برگزیده در تفسیر «اللهم باسمک استحللتها» می‏داند.^۱

مرتبه دیگری از اسماء و آثار آن در باب الدعاء فی حفظ القرآن کتاب کافی آمده است. کلینی در دعایی از امام صادق علیه السلام به برخی آثار مهم این اسم اشاره می‏کند: «و أسألك باسمك الذی وضعته‏ على‏ الليل‏ فأظلم و باسمك الذی وضعته علی النهار فاستنار و باسمك الذی وضعته علی الأرض فاستقرت و دعمت به السماوات‏ فاستقلت و وضعته علی الجبال فرست‏ و باسمك الذی بثثت به الأرزاق و أسألك باسمك الذی تحيی به الموتی».^۲

شبیه به همین گزارش در تهذیب نیز آمده است: «اللهم إني أسألك بأسمائك الحميدة الكريمة التي‏ إذا وضعت‏ على الأشياء ذلت لها و إذا طلبت بها الحسنات أدركت و إذا أريد بها صرف السيئات صرفت».^۳

بر خلاف گزارش نخست، این روایات از اسم یا اسمائی سخن به میان آورده‏اند که تأثیر تکوینی مستقیم آن به واسطه قرار دادن آن بر اشیاء مترتب خواهد شد.

تنوع آثاری که در این دعا برای اسم خداوند قرار داده شده توجه شارحان کافی را به خود جلب کرده است، اسمی که باعث تاریکی شب، روشنایی روز، استقرار زمین، علو آسمان‏ها، ثبات کوه‏ها و نیز انتشار روزی مخلوقات و زنده

خاص وضع شده و به جهت همین قابلیت، دسترسی همگانی و بهره‏برداری ویژه از آن در حوزه اولیای الهی تعریف شده است، این بدان معنا نیست که دعای به اسم اعظم و درخواست به واسطه آن در ادعیه وجود ندارد، بلکه بدین معناست که واژگان آن انحصاری است؛ در نقطه مقابل، سایر اسماء با ملاحظه درجات و مراتب معنایی نهفته در آن به تناسب درک بندگان و به میزان لطف و عنایت الهی، در اختیار ایشان قرار دارد.

از نگاهی دیگر، آثار تکوینی عام و برخی آثار خاص نیز قابل پی‏جویی است. در این بخش ضمن اشاره به برخی آثار عام و خاص به تقسیمات اسماء و آثار متناسب با آن اشاره می‏شود.

کلینی در دو باب از ابواب کتاب کافی از آثار تکوینی اسم خداوند گزارش کرده است. گزارش اول، دعایی از امام صادق علیه السلام در هنگام عقد نکاح است که به اثر لفظی اسم خداوند اشاره می‏کند: «اللهم باسمک استحللتها».^۱ اگر مقصود از عبارت، همان صیغه عقد باشد، وزان تأثیر این اسم همانند آیه (فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ ٱسْمُ ٱللَّهِ عَلَیهِ)^۲ است. اما اگر مقصود همان صیغه عقد نباشد (همان‏گونه که در صیغه مشهور عقد نکاح اسمای الهی نیست) تفسیری که از عبارت به ذهن می‏رسد آن است که هر کار کوچک یا بزرگی را باید با نام خدا آغاز نمود. شاهد این احتمال روایت امام عسکری علیه السلام از امیرالمؤمنین علیه السلام است؛ ایشان شروع هرکاری را با استعانت از خدای یگانه و یکتا امر می‏کند و می‏فرماید: «فقولوا عند افتتاح كل‏ أمر صغير أو عظيم - بسم‏ اللّٰه‏ الرحمن الرحيم - أي أستعين على هذا الأمر باللّٰه الذي لا يحق العبادة لغيره‏».^۳ در میان