19
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

نگرش به بلا»ست. بلا اگر بی‌معنا و بی‌فایده ارزیابی شود، موجب کاهش توان می‌گردد؛ امّا اگر فرد بداند که هر بلا و مشکل، یک حکمت و فایده برای انسان خواهد داشت، موجب تقویت توان خواهد شد. چهارمی، «اصلاح نگرش به آینده» است. هنگام سختی‌ها، آینده، تیره و تار ارزیابی می‌شود. لذا موجب ناامیدی و تشدید فشار روانی می-شود. امّا اگر فرد بداند که سختی‌ها پایان‌پذیر و همراه با پاداش‌اند، توان مقاومتش افزایش می‌یابد. پنجمی، «اصلاح ارزیابی از حال» است. اگر همة ابعاد زمان حال نیز تیره و تار دیده شود، موجب تشدید فشار و کاهش توان می‌گردد؛ امّا اگر فرد ببیند که در دیگر ابعاد زندگی‌اش، نکات مثبت وجود دارد، مسئله آن‌قدر هم غیر قابل تحمّل نخواهد بود. ششمی، «اصلاح ارزیابی از وضعیت دیگران» است. وقتی انسان، وضعیت دیگران را زندگیِ بی‌رنج ارزیابی کند، توان مقاومتش کاهش می‌یابد و نابردبار می‌گردد؛ امّا اگر به واقع بنگرد، خواهد دید که دیگران نیز مشکل دارند. آن گاه راحت‌تر می‌تواند مشکلات را تحمّل کند. با این عوامل، می‌توان توان مقاومت در برابر سختی‌ها را افزایش و زمینة گرایش به اعتیادِ ناشی از نابردباری را کاهش داد.
برای حلّ عامل چهارم یعنی ندیدن نقاط مثبت و خوب زندگی، باید توان «سپاس‌گزاری» را در افراد ایجاد کرد. این نیز متوقّف بر شناخت داشته‌ها و ابعاد مثبت زندگی است. بدین منظور باید چند کار صورت گیرد: یکی «اصلاح تفسیر از فقر و غنا». خیلی از افراد، خود را فقیر می‌دانند؛ چون نمی‌دانند که غنا چیست. اگر بدانند، آن را در زندگی خود می‌یابند و سپاس‌گزار می‌شوند. دیگری، «اصلاح فهرست داشته‌ها»ست. اگر انسان، فهرستی از داشته‌های واقعی و حقیقی زندگی داشته باشد، می‌تواند خود را با آن مقایسه کند و به داشته‌های خود دست یابد. سومی، توجّه به «داشته‌های ناپیدا و غیر مادی» است. اموری داریم که هرچند مادی نیستند و به چشم نمی‌آیند، با این حال، یک دارایی به حساب می‌آیند. یافتن اینها موجب احساس برخورداری و برانگیختن حسّ سپاس‌گزاری می‌شود. چهارمی استفاده از «مقایسة نزولی» است. اگر فرد، وضع خود را با


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
18

شناخت این که اساساً خیر چیست؟ و چه چیزی خیر به‌شمار می‌رود؟ گاه ممکن است زندگی انسان با خیر همراه باشد؛ امّا خود او نداند و لذا احساس نارضایتی خواهد کرد. دیگری، «تنظیم انتظارات» و هماهنگ‌سازی آن با واقعیت‌هاست. انتظارات غیر واقعی و فزاینده، تحقّق نمی‌یابند و وقتی تحقّق نیافتند، موجب احساس ناکامی می‌شوند. سومی، «تنظیم آرزوها»ست. آرزوهای بیش از اندازه و دور و دراز، سبب می-شوند که انسان هماره به نداشته‌ها فکر کند و داشته‌های خود را نبیند که نتیجة آن، احساس نارضایتی است. امّا با معقول‌سازی آرزوها می‌توان احساس رضامندی را به وجود آورد. چهارمی، «تنظیم دیدگاه نسبت به روزی» است. اگر انسان بداند که روزیِ او مقدّر است و خدا آن را تقدیر می‌کند و این تقدیر، به صلاح اوست، از اندک بودن آن ناراضی نخواهد شد. پنجمی، «تنظیم معنای زندگی» است. اگر انسان احساس بی‌معنایی کند، از زندگی خود راضی نخواهد بود، هر چند بیشترین امکانات را داشته باشد. باید به زندگی معنا داد؛ آن هم معنایی که ارزشمند باشد. بسیاری از گرایش‌های به اعتیاد، به خاطر فقدان معنا در زندگی است. ششمی، «تنظیم تکیه‌گاه» است. زندگی، دشوار و پر پیچ و خم است. بدون تکیه‌گاه نمی‌توان سالم و موفّق از زندگی عبور کرد. کسانی که تکیه‌گاه مطمئنی ندارند، دچار نگرانی و فشار روانی می‌شوند و همین می‌تواند موجب گرایش به اعتیاد گردد. اگر تکیه‌گاهی مطمئن برای زندگی قرار داده شود، زمینة گرایش به اعتیاد از بین می‌رود.
امّا برای حل عامل سوم، یعنی نابردباری، باید توان مقاومت در برابر سختی‌ها را افزایش داد. اموری هستند که می‌توانند این توان را افزایش دهند. یکی «تصحیح الگوی انتظار از دنیا»ست. انتظار زندگیِ بدونِ رنج، عامل نابردباری در سختی‌ها و زمینه‌ساز گرایش به اعتیاد است. اگر انسان بداند که بنا نیست در زندگی مشکلی وجود نداشته باشد، احساس ناکامی نمی‌کند و توان مقاومتش افزایش می‌یابد. دیگری «پذیرش مشکل» است. اگر روش اوّل جا افتاد، پس از آن، فرد، مشکلِِ به وجود آمده را می‌پذیرد و با آن در نمی‌افتد و در نتیجه، توان تحمّل و سپس مدیریت آن را خواهد یافت. سومی، «اصلاح

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19267
صفحه از 245
پرینت  ارسال به