است. وى از اصحاب امام جواد عليه‏السلام و امام هادى عليه‏السلام است. ابن سكّيت، اهل علم و شعر و ادب و مورد اعتماد امامان شيعه بود. او به دستور متوكّل، به شديدترين وجهى (در سال ۲۴۴ق) به قتل رسيد و زبان او ـ كه به ستايش امام على عليه‏السلام و دو فرزندش از كام بيرون آمده بود ـ، به دست دژخيمان خليفه براى هميشه از كام برآمد.^۱

۴.نجاشى (م۴۵۰ ق)

ابوالعباس احمد بن على بن احمد بن عبّاس بن محمّد نجاشى اسدى كوفى، متولّد سال ۳۷۲ ق است. در سال ۴۵۰ق وفات يافت و در مطيرآباد، نزديك سامرّا دفن شده است.^۲

۵.زرقانى شيرازى (م ۱۳۱۰ ق)

شيخ محمّدحسين زرقانى شيرازى، از عالمان بزرگ شيراز و از شاگردان ميرزاى شيرازى بزرگ بود. آن بزرگوار، به هنگام ساختن حسينيه‏اى در سامرّا، به داخل چاه آب آن افتاد و فوت كرد. علّت اين حادثه، روشن نيست. در زاويه صحن مقدّس عسكريين عليهماالسلام، نزديك پنجره‏هاى سرداب مطهّر، دفن است.^۳

۶.محقّق همدانى (م۱۳۲۲ ق)

شيخ حاج آقا رضا همدانى، فرزند شيخ محمّد هادى، متولّد سال ۱۲۵۰ق در همدان است. وى عالم، فاضل، محقّق و از شاگردان بنام ميرزاى شيرازى و صاحب تأليفاتى در فقه و اصول از جمله كتاب مشهور مصباح الفقيه است. او را در رواق

باب دهم: مدفن شمارى ازعالمان، مشاهير و خلفاى بنى عبّاس

۱.ابوهاشم جعفرى (م ۲۶۱ق)

داوود بن قاسم، فرزند اسحاق بن عبد اللّه‏ بن جعفر بن ابى طالب و از نواده‏هاى جعفر طيّار است. نزد امام رضا عليه‏السلام، امام جواد عليه‏السلام، امام هادى عليه‏السلام و امام عسكرى عليه‏السلام منزلتى والا داشت و از آنان روايت كرده است. قبر او در داخل ضريح و آستان عسكريين عليهماالسلام قرار دارد.^۱

۲.صولى كاتب (م۲۴۳ ق)

ابو اسحاق ابراهيم بن عبّاس بن محمّد بن صول، معروف به صولى كاتب، متولّد سال ۱۷۶ ق و متوفّاى سال ۲۴۳ ق، از نويسندگان و انديشمندان و شعراى شيعه‏ىِ قرن سوم هجرى است كه در سامرّا مدفون شده است. اشعار بسيارى در مدح امام رضا عليه‏السلام دارد.^۲

۳.ابن سكّيت (م ۲۴۴ ق)

ابو يوسف يعقوب بن اسحاق اهوازى، معروف به ابن سكّيت، متولّد سال ۱۸۶ق