۲ / ۵

زيارت كميل

كُمَيل بن زياد نَخَعى كوفى، از ياران امام على عليه‏السلام و امام حسن عليه‏السلام بود. او را از افراد مورد اطمينان امام على عليه‏السلام برشمرده و در توصيف او گفته‏اند كه شجاع، دلير، زاهد و عابد بود. در جنگ صِفّين، شركت جست و از طرف امام على عليه‏السلام فرماندار «هيت» شد.

كميل، سخنان زيبايى از امام على عليه‏السلام نقل كرده است كه از آن جمله، دعاى مشهور كميل است. كميل ـ كه او را جزو هشت عابد مشهور كوفه دانسته‏اند ـ در سال ۸۲ هجرى به دست حَجّاج به شهادت رسيد.^۱

شيخ مفيد در الإرشاد^۲ آورده است: چون حجّاج، حاكم [عراق]شد، به جستجوى كميل بن زياد برآمد ؛ امّا كميل از دست او گريخت. حَجّاج هم سهميه قومش را از بيت المال، قطع كرد.

كميل، چون چنين ديد، گفت: من پيرمردى كهن‏سالم كه عمرم به پايان رسيده و سزاوار نيست كه موجب محروميت قومم از سهمشان شَوم. پس بيرون آمد و خود را به حجّاج، تسليم كرد. حجّاج، چون او را ديد، به او گفت: من [مدّت‏ها بود] دوست داشتم بر تو دست يابم.

كميل به او گفت: دندان‏هايت را براى من به هم مَساب و مرا تهديد مكن كه به خدا سوگند، [من آفتاب لب بام هستم و] از عمر من، جز ته‏مانده غبارى نمانده است. هر حكمى مى‏خواهى بده كه وعده‏گاه ما نزد خداست و پس از كشتن، حسابى به كار است و امير مؤمنان، على بن ابى طالب عليه‏السلام به من خبر داده است كه

يافت تا آن جا كه او را «عالِم به مرگ‏ها و حوادث» دانسته‏اند.^۱

عبيد اللّه‏ بن زياد، دستگيرش كرد و چون او را نزدش آوردند و گفته شد كه اين از محبوب‏ترين كسان نزد على عليه‏السلام بوده است، گفت: سَرورت در باره رفتار من با تو چه گفته است؟

گفت: به من خبر داده كه تو مرا پس از نُه نفر ديگر به دار مى‏كشى ؛ دارى كه كوتاه‏ترين است. و نزديك‏ترين جاى به غَسّال‏خانه، از آنِ من است.

گفت: با او مخالفت مى‏كنيم.

ميثم گفت: چگونه مخالفت مى‏كنى؟! به خدا سوگند، او جز از پيامبر خدا و او جز از جبرئيل و او جز از خداى متعال به من خبر نداد. چگونه با اينان مخالفت مى‏كنى؟ بى‏گمان، من جايگاه به دار كشيدنم را در كوفه مى‏شناسم و من نخستين كسى‏هستم كه در اسلام، بر دهانم لگام مى‏بندند.

پس عبيد اللّه‏، ميثم را با مختار بن ابى عُبَيد به زندان انداخت. ميثم تمّار به مختار گفت: تو رهايى مى‏يابى و به خونخواهى حسين عليه‏السلام بر مى‏خيزى و اين كسى را كه ما را مى‏كشد، مى‏كشى.

او نخستينِ خلق خدا بود كه پس از اسلام بر او لگام زدند و زمان كشته شدن ميثم، ده روز پيش از ورود امام حسين بن على عليه‏السلام به عراق بود و در روز سوم به دار كشيدنش، با سرنيزه زخمى‏اش كردند كه تكبير گفت و در پايان روز، خون از دماغ و دهانش سرازير شد.^۲

مزار او در غرب مسجد كوفه قرار دارد و داراى گنبد و بارگاه است.