باب هفتم: مزار شمارى از علما و صُلَحا^۱

۱.مزار شيخ طوسى (م ۴۶۰ ق)

مرقد شيخ ابوجعفر محمّد بن حسن طوسى (۳۸۵۴۶۰ ق) بيرون باب الطوسى حرم مطهّر امير مؤمنان عليه‏السلام و در «شارع الطوسى» قرار دارد. اين جا سكونتگاه شيخ طوسى بود كه در سال‏هاى ۴۴۸ تا ۴۶۰ ق، يعنى به هنگام هجرتش به نجف، در آن‏جا مى‏زيست. او پيش از آن در بغداد اقامت داشت و از محضر شيخ مفيد و سيّد مرتضى بهره برد و پس از وفات سيّد مرتضى، به مرجعيت شيعه رسيد. شيخ طوسى وصيت كرد كه از اين مكان به عنوان مسجد استفاده كنند و خود او را نيز پس از مرگ، در آن جا به خاك بسپارند. شيخ طوسى ـ كه به «شيخ الطائفه» مشهور است ـ تأليفات فراوانى در دانش‏هاى گوناگون اسلامى از خود برجاى گذاشته است. نقش او به عنوان مؤسّس حوزه علميه نجف، بر همگان روشن است.^۲

۲.مزار علاّمه حلى (م ۷۲۶ ق)

علاّمه جمال الدين حسن بن يوسف بن مطهر حلّى، متولّد ۶۴۸ ق، از عالمان

در داخل اين مكان، مقام ديگرى وجود دارد كه به امام صادق عليه‏السلام منسوب است. از وجه تسميه اين مقام، اطلاعى در دست نيست.^۱

۶ / ۲

مقام منسوب به امام زين العابدين۷ و بُقعه صافى صفا

اين مقام كه به يادبود بيتوته و نماز امام زين العابدين عليه‏السلام در اين مكان، ساخته شده^۲ در غرب حرم امير مؤمنان عليه‏السلام و در انتهاى صحن جديد فاطمة الزهرا عليهاالسلام قرار دارد. بقعه صافى صفا،^۳ در كنار آن و بحر النجف نيز در ناحيه غرب اين مقام واقع شده است.

گفتنى است كه امام زين العابدين عليه‏السلام و امام صادق عليه‏السلام هر دو براى زيارت قبر امير مؤمنان عليه‏السلام به نجف آمده‏اند.^۴ بنا بر اين، اصل حضور اين بزرگواران در منطقه نجف، قطعى است.