سه. نرمش
مؤمن در رفتار با دیگران، نرم و آرام است و از درشتی با دیگران پرهیز دارد. بزرگواری و احترام، ملاک برخورد او با دیگران است. در مقابل، کسی که از نور ایمان بیبهره باشد، تندخو و خشن است و با دیگران به خوبی برخورد نمیکند. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله میفرماید:
۰.المُؤمِنُ لَیِّنٌ هَیِّنٌ سَمحٌ، لَهُ خُلُقٌ حَسَنٌ، وَ الکافِرُ فَظٌّ غَلیظٌ لَهُ خُلُقٌ سَیِّئٌ وَ فیهِ جَبَرِیَّةٌ.۱
۰.مؤمن، نرم و رام و بخشنده است و خوی خوش دارد. کافر، درشتخو و خشن و بداخلاق است و روحیّه زورگویی دارد.
کفر، انسان را به خشونت دعوت میکند؛ زیرا دل کافر، در اثر بُریدن از خداوند، به انواع مفاسد فردی و اجتماعی و اخلاقی آلوده میگردد. به همین دلیل، خشونت و بدخلقی، رفتارِ مناسب با کفر است. از این رو، چنانچه کافر با نرمی رفتار کند، بر مقتضای کفر و بیدینیاش عمل نکرده است و چنانچه مؤمن درشتی نشان دهد، مناسب ایمانش عمل نکرده است. نرمی و مدارا مناسبِ ایمان ناب، و خشونت و تندی، مناسب کفر است.
چهار. خو گرفتن با برادران
دلی که با نور ایمان روشن باشد، از کینهها خالی میگردد و محبّت و مهر، آن را فرا میگیرد. به همین دلیل، نسبت به دیگران بیتفاوت نمیماند و با حضور در اجتماع اهل ایمان و خو گرفتن با آنان، از حالشان خبردار میگردد و از بذل محبّت دریغ نمیورزد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله میفرماید:
۰.المُؤمِنُ مُؤلِفٌ وَ لا خَیرَ فِیمَن لا یَألَفُ وَ لا یُؤلَفُ.۲
۰.مؤمن، اهل اُلفت (اُنس گرفتن) است و در کسی که اُلفت نمیگیرد و با او اُلفت نمیگیرند، خیری نیست.
کسی که گوشهگیری پیشه کند و از حضور در اجتماع خودداری ورزد، نسبت به مشکلات دیگران، بیتفاوت میماند و تنها به خود میاندیشد. به همین دلیل، خیر او به دیگران نمیرسد.