319
ایمان در قرآن

سه. نرمش

مؤمن در رفتار با دیگران، نرم و آرام است و از درشتی با دیگران پرهیز دارد. بزرگواری و احترام، ملاک برخورد او با دیگران است. در مقابل، کسی که از نور ایمان بی‌بهره باشد، تندخو و خشن است و با دیگران به خوبی برخورد نمی‌کند. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.المُؤمِنُ لَیِّنٌ هَیِّنٌ سَمحٌ، لَهُ خُلُقٌ حَسَنٌ، وَ الکافِرُ فَظٌّ غَلیظٌ لَهُ خُلُقٌ سَیِّئٌ وَ فیهِ جَبَرِیَّةٌ.۱

۰.مؤمن، نرم و رام و بخشنده است و خوی خوش دارد. کافر، درشت‌خو و خشن و بداخلاق است و روحیّه زورگویی دارد.

کفر، انسان را به خشونت دعوت می‌کند؛ زیرا دل کافر، در اثر بُریدن از خداوند، به انواع مفاسد فردی و اجتماعی و اخلاقی آلوده می‌گردد. به همین دلیل، خشونت و بدخلقی، رفتارِ مناسب با کفر است. از این رو، چنانچه کافر با نرمی رفتار کند، بر مقتضای کفر و بی‌دینی‌اش عمل نکرده است و چنانچه مؤمن درشتی نشان دهد، مناسب ایمانش عمل نکرده است. نرمی و مدارا مناسبِ ایمان ناب، و خشونت و تندی، مناسب کفر است.

چهار. خو گرفتن با برادران

دلی که با نور ایمان روشن باشد، از کینه‌ها خالی می‌گردد و محبّت و مهر، آن را فرا می‌گیرد. به همین دلیل، نسبت به دیگران بی‌تفاوت نمی‌ماند و با حضور در اجتماع اهل ایمان و خو گرفتن با آنان، از حالشان خبردار می‌گردد و از بذل محبّت دریغ نمی‌ورزد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.المُؤمِنُ مُؤلِفٌ وَ لا خَیرَ فِیمَن لا یَألَفُ وَ لا یُؤلَفُ.۲

۰.مؤمن، اهل اُلفت (اُنس گرفتن) است و در کسی که اُلفت نمی‌گیرد و با او اُلفت نمی‌گیرند، خیری نیست.

کسی که گوشه‌گیری پیشه کند و از حضور در اجتماع خودداری ورزد، نسبت به مشکلات دیگران، بی‌تفاوت می‌ماند و تنها به خود می‌اندیشد. به همین دلیل، خیر او به دیگران نمی‌رسد.

1.. الأمالی، طوسی: ص ۳۶۶ ح ۷۷۷.

2.. مسند ابن حنبل: ج ۲ ص ۴۰۰.


ایمان در قرآن
318

اسلام برای حُسن خُلق، ارزش ویژه‌ای قرار داده است، به طوری که در سعادت و تکامل انسان تأثیر فراوانی دارد. کسی که به این گوهر ارزشمند دست یابد، راه رسیدن به ایمان کامل بر او باز می‌شود و در پیشگاه خداوند به درجات عالی می‌رسد. در احادیث فراوانی، به نقش نیک‌خویی در کمال ایمان اشاره شده است. کسی که نیک‌خو باشد، به درجه‌ای می‌رسد که به خُفتنش، ارزش روزه‌داری و شب‌زنده‌داری داده می‌شود و در اثر خوی نیک، در ردیف محبوب‌ترین انسان‌ها نزد خدا قرار می‌گیرد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.المُؤمِنُ حَسَنُ الخُلُقِ وَ أحَبُّ الخَلقِ إلَى اللّهِ عزّ و جل أحسَنُهُم خُلُقاً یَنالُ بِحُسنِ الخُلُقِ دَرَجَةَ الصَّائمِ القائِمِ وَ هُوَ راقِدٌ على فِراشِهِ.۱

۰.مؤمن،‌ نیک‌خوست و محبوب‌ترینِ انسان‌ها نزد خداوند عزّ و جل، کسی است که نیک‌خوتر باشد. او با نیک‌خویی، به درجه روزه‌دار شب‌خیز می‌رسد، با این که در بسترش خفته است.

دو. قوی‌دل بودن

مؤمن هرگز در برابر مشکلات و سختی‌ها، تن به ذلّت نمی‌دهد و با اراده و روحیّه قوی پا به میدان زندگی می‌گذارد. جان او از سنگ خارا سخت‌تر و مقاومتش در نهایت قوّت است. او با وجود سرسختی در برابر دشمنان، با خاکساری و فروتنی با برادران ایمانی رو به رو می‌شود. امیر مؤمنان علیه السلام می‌فرماید:

۰.المُؤمِنُ... نَفسُهُ أصلَبُ مِن الصَّلدِ وَ هُوَ أذَلُّ من العَبدِ.۲

۰.مؤمن... نفْسش از صخره سخت‏تر است. در عین حال، خود را از بردگان کمتر مى‏گیرد.

در حقیقت، او در پیروی از فرمان خدا و پایبندی به حق، سستی نمی‌ورزد و چون کوه استوار، در برابر رهزنان دین و ایمان می‌ایستد. همچنین پایه‌های ایمانش به قدری مستحکم و استوار است که در فتنه‌ها و شبهات، به لغزش نمی‌افتد.

1.. تاریخ دمشق: ج ۵ ص ۳۹۵.

2.. نهج البلاغة: حکمت ۳۳۳.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 125074
صفحه از 436
پرینت  ارسال به