27
ایمان در قرآن

فصل دوم

تفاوت ایمان و اسلام

یکی از مفاهیم مرتبط با بحث ایمان، مفهوم «اسلام» است که به دلیل نزدیکی با مفهوم ایمان، تشخیص حقیقت ایمان را در بسیاری از موارد با مشکل مواجه می‌سازد. با توجّه به اهمّیت ایمان در دستیابی به مراتب عالی بندگی و جایگاه بلند مؤمن در پیشگاه خداوند، شایسته است تفاوت ایمان با اسلام بررسی شود تا ضمن دستیابی به فهم دقیق از مفهوم ایمان، مرز ایمان از اسلام جدا گردد. اهمّیت مطلب به اندازه‌ای است که ائمّه علیهم السلام در احادیث متعدّد، با برشمردن شاخص‌های گوناگون برای ایمان، بر وجود تفاوت بین اسلام و ایمان تأکید نموده‌اند. پیش از بررسی تفاوت‌های ایمان و اسلام، لازم است با کاربردهای واژه اسلام در آیات و احادیث آشنا شویم و به تبیین مفهوم آن بپردازیم.

واژه «اسلام» و مشتقّات آن، در قرآن و احادیث به دو گونه به کار رفته است: گاهی در اسلام حقیقی و گاهی در اسلام ظاهری. اسلام حقیقی، تفاوتی با ایمان ندارد. خدای متعال در قرآن، این مفهوم از اسلام را در مورد پیامبرش به کار برده است و در واکنش به کسانی که از پیامبر صلی الله علیه و اله برای پیوستن به آیین شرک دعوت می‌کردند، می‌فرماید:

۰.(قُل إِنِّی أُمِرتُ أن أکُونَ أَوَّلَ مَن أَسلَمَ.۱

۰.بگو: همانا من مأمورم نخستین کسى باشم که اسلام آورده است).

مردم در صورتی دستورهای خداوند را در زندگی به کار می‌گیرند که پیشوای آنها به

1.. انعام: آیۀ ۱۴.


ایمان در قرآن
26

می‌دهند،۱ هرگز راضی نمی‌شود از مسئولیت‌های الهی، شانه خالی کند. او به یقین دریافته است که روزی، نه تنها پاداش عمل صالح را دریافت می‌کند، بلکه اعمال شایسته و ناشایسته او در برابرش مجسّم می‌شوند. در آن روز، خیانت، آزار، تجاوز به حقوق، نگاه ناروا و سایر اعمال ناشایست، بی کم و کاست در برابر او به تصویر می‌آیند:

۰.(هذا کِتابُنا یَنطِقُ عَلَیکُم بِالحَق إِنَّا کُنَّا نَستَنسِخُ ما کُنتُم تَعمَلُونَ.۲

۰.این نوشته ماست که بر [عمل‏هاى] شما به درستى سخن مى‏گوید؛ زیرا ما از آنچه شما انجام مى‏دادید، نسخه بر مى‏داشتیم).

به تعبیر امروزی، خداوند از تمام کارهای انسان فیلم‌برداری می‌کند تا در صحنه قیامت به او نشان دهد.

باورِ این حقایق، در عمل انسان، ظاهر می‌شود و عمل، نشان می‌دهد که حقایق به چه میزان به قلب وارد شده‌اند. عمل انسان، هم نشانگر راهیابی باورهای الهی به قلب اوست و هم میزان آن را آشکار می‌کند. هر اندازه که ایمانِ انسان قوی‌تر باشد، استواری و پایبندی عملی به باورها بیشتر خواهد بود.

1.. قرآن کریم در این ‌باره می‌فرماید: (فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّة خَيراً یَرَهُ * وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّة شَرًّا یَرَهُ؛ پس هر که هم‌وزن ذرّه‌ای نیکی کند، آن را خواهد دید * و هر که هم‌وزن ذرّه‌ای بدی کند، آن را خواهد دید) (زلزال: آیۀ ۷ و ۸).

2.. جاثیه: آیۀ ۲۹.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 126014
صفحه از 436
پرینت  ارسال به