257
ایمان در قرآن

ایمانشان افزوده گردد. آنها وقتی دریافتند که گفته‌های پیامبر صلی الله علیه و اله با کتاب‌های آسمانی پیامبران پیشین هماهنگ است و آموزه‌های اسلام، همسو با تعالیم آسمانی پیامبران است، بر ایمانشان افزوده شد. بنا بر این، آزمایش کافران در صدر اسلام، سبب شد تا ایمان مؤمنان تقویت گردد و زمینه رشد و فزونی ایمانشان فراهم آید.

۵. نترسیدن از جنگ روانی دشمن پس از نبرد اُحُد

بیشتر آیاتی که در قرآن به مسئله افزایش ایمان اشاره دارند، به موضوع جهاد و پایداری مسلمانان در صحنه نبرد و یاری پیامبر صلی الله علیه و اله مربوط می‌شوند. از جمله در آیه‌ای از سوره آل عمران، به افزایش ایمان گروهی از مؤمنان اشاره شده است که در یاری رساندن به پیامبر صلی الله علیه و اله با تمام توان پایداری ورزیدند و هراسی به دل راه ندادند:

(الَّذینَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَد جَمَعُوا لَکُم فَاخشَوهُم فَزادَهُم إیماناً وَ قالُوا حَسبُنَا اللهُ وَ نِعمَ الوَکیل.۱

۰.همان کسانى که مردم به آنها گفتند: «مردم [مکّه] براى [نبرد با] شما اجتماع کرده‏اند. از آنان بترسید»؛ امّا [این خبر] بر ایمان آنان افزود و گفتند: خدا ما را کافى است و او خوب وکیلى است!).

بر اساس این آیه، مسلمانان دعوت خدا و پیامبر صلی الله علیه و اله را برای مبارزه با دشمنان اسلام، با استواری پاسخ دادند و از شایعه‌های دشمنان، هراسی به دل راه ندادند. به همین دلیل، خداوند بر ایمانشان افزود.

در جنگ اُحُد به دلیل این که عدّه‌ای از مسلمان‌ها به طمع غنیمت، مسئولیت و سنگر خود را رها کردند، دشمن از پشت به آنها حمله‌ور شد و عدّه زیادی از مسلمانان را به شهادت رسانید. از جمله کسانی که در این جنگ به شهادت رسید، حمزه سیّد الشهدا، عموی بزرگوار پیامبر صلی الله علیه و اله بود. در اثر مقاومت علی علیه السلام و یاری رساندن او به اسلام و پیامبر خدا، دشمن به پیروزی نهایی نرسید و از هجوم بر مسلمانان دل‌سرد شد و عقب نشست.

1.. آل عمران: آیۀ ۱۷۳.


ایمان در قرآن
256

است که کافران، با نازل شدن این آیه (آیه سی‌ام)، تعداد مأموران دوزخ را اندک و ناچیز دانستند و با جرئت بیشتر در مقابل پیامبر صلی الله علیه و اله ایستادند. ابو جهل به قریش گفت: آیا می‌شنوید که پاسبانان دوزخ، نوزده نفرند؟ شما مردم بسیار دلیری هستید. آیا هر ده نفر از شما نمی‌تواند یکى از نگهبانان دوزخ را نابود کند؟! پس از او، ابو الأسود جحمى بر بلندی رفت و گفت: من هفده نفر آنها را کفایت می‌کنم و شما همگى، دو نفر از آنها را نابود کنید!۱ به این ترتیب، کافران شمار مأموران آتش را اندک دانستند و مسلمانان را ریشخند کردند و در نتیجه استحقاق عذاب آنها بیشتر شد.

به طور کلّی، هر کس از عهده امتحان‌ الهی برنیاید، به پستی می‌گراید و از مراتب بندگی فرو می‌افتد. در مقابل، کسی که با سربلندی از آن عبور کند، زمینه رشد و تکاملش فراهم می‌آید. از همین رو در برخی احادیث، آزمون‌های خداوند برای ستم‌پیشگان، ادب و تنبیه، و برای مؤمنان، زمینه رشد دانسته شده است. امیر مؤمنان علیه السلام می‌فرماید:

۰.إنَّ البَلاءَ لِلظَّالِمِ أدَبٌ وَ لِلمُؤمِنِ امتحَانٌ وَ لِلأنبیاءِ دَرَجَةٌ وَ لِلأولِیاءِ کَرَامَةٌ.۲

۰.بلا برای ستمگر، تأدیب (تنبیه) است و برای مؤمن، آزمایش و برای پیامبران، [ترفیع] درجه و برای اولیا تکریم.

هر چند در ماجرای شمار مأموران دوزخ، کافران مردود ‌شدند؛ ولی اهل کتاب به حقّانیت پیامبر صلی الله علیه و اله و راستگویی ایشان، پی بردند و نبوّت ایشان را باور کردند؛ زیرا گروهی از آنان، پس از آن که در کتاب‌های خود شمار مأموران دوزخ را نوزده دیده بودند، از یاران پیامبر صلی الله علیه و اله خواستند تا شمار مأموران دوزخ را از پیامبرشان بپرسند. در این هنگام، پیک وحی، آیه (عَلَیها تِسعَةَ عَشَرَ؛۳بر آن، نوزده (نفر یا گروه) گماره شده‌اند) را بر پیامبر صلی الله علیه و اله فرستاد و آنان یقین کردند که پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در ادّعای نبوّتش راستگوست.

این مطلب موجب شد تا مؤمنان بر حقّانیت پیامبر صلی الله علیه و اله بیش از پیش اطمینان یابند و بر

1.. ر.ک: مجمع البیان: ج ۱۰ ص ۱۸۱.

2.. بحار الأنوار: ج ۶۴ ص ۲۳۵ ح ۵۴.

3.. مدّثّر: آیۀ ۳۰.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 125077
صفحه از 436
پرینت  ارسال به