مقدّرات الهی بر دو گونه قطعی و غیر قطعی اند. مقدّرات قطعی، بدون هیچ مانعی تحقّق مییابند؛ ولی تحقّق مقدّرات غیر قطعی، وابسته به عواملی است. اگر این عوامل موجود باشند، مقدّر الهی نیز تحقّق پیدا میکند. در غیر این صورت، مقدّر الهی محقّق نمیشود. مؤمن، کسی است که به تحقّق مقدّرات قطعی خداوند معتقد باشد. به این مطلب در احادیث متعدّد اشاره شده است. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در این باره میفرماید:
۰.لَا یُؤمِنُ عَبدٌ حَتَّى یُؤمِنَ بِأَربَعَةٍ حَتَّى یَشهَدَ أَن لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنِّی رَسُولُ اللَّهِ بَعَثَنِی بِالحَقِّ وَ حَتَّى یُؤمِنَ بِالبَعثِ بَعدَ المَوتِ وَ حَتَّى یُؤمِنَ بِالقَدَرِ.۱
۰.بنده مؤمن نیست، مگر آن گاه که به چهار چیز، ایمان داشته باشد: شهادت دهد که معبودی جز خدای یگانه و بیانباز نیست، و این که من فرستاده خدایم و [خدا] مرا به حق به پیامبری برانگیخته است، و به زنده شدنِ پس از مرگ، ایمان داشته باشد، و به تقدیر، ایمان داشته باشد.
بنا بر این، افزون بر اموری که پیش از این مطرح شد، اعتقاد به قَدَر الهی برای تکامل ایمان لازم است. در حدیثی دیگر، پیامبر خدا صلی الله علیه و اله میفرماید:
۰.لا یَجِدُ حَلاوةَ الإیمانِ حتّى یُؤمِنَ بِالقَدَرِ خَیرِهِ وَشرِّهِ.۲
۰.[آدمی] حلاوت ایمان را حس نمیکند، مگر زمانی که به خوب و بد تقدیر، ایمان آورد.
انسان باایمان باید تسلیم مقدّرات الهی باشد و خیر و شرّ آنها را بپذیرد. البتّه عامل خیر و شر بودن مقدّرات الهی، خودِ انسان است و او با اعمال خود، اسباب تقدیرات الهی را فراهم میکند. از این رو خداوند در قرآن میفرماید:
۰.(إِنَّ اللَهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنفُسِهِم.۳
۰.همانا خداوند برای هیچ گروهى، آنچه را دارند [از نعمت و رفاه یا بلا و سختى]، تغییر نمىدهد تا آن که آنان آنچه را در خود دارند [از ایمان و کفر یا طاعت و فسق] تغییر دهند).