287
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

عیب‌هایش نیست؛ اگر بدى‌ای از او دید، آن را می‏پوشاند؛ اگر پند و اندرز پذیرد، او را در نهان نصیحت می‏کند؛ در سختی‌ها رهایش نمی‏کند؛ از لغزش‏هایش درمی‏گذرد و خطایش را می‏بخشد؛ با او بزرگوارانه معاشرت می‏کند.۱ چنین فضای مثبتی، موجب احساس آسایش، آرامش و رضامندی می‏گردد.

خلاصه فصل

از ابعاد مهم زندگی، بُعد ارتباطی آن است. ما در جامعه و در کنار دیگران زندگی می‏کنیم. از این رو، داشتن روابط خوب، از زمینه‏های مهمّ رضامندی است. یک بعد این ارتباط، خانواده است. برخورداری از «خانواده خوب»، عامل مهمی در رضامندی است. این امر با داشتن همسر و فرزندان خوب شکل می‌گیرد. همسر خوب از راه انتخاب خوب و همسرداری خوب تحقّق می‏یابد. فرزند خوب نیز متوقّف بر تربیت خوب است. بعد دیگر، «دوستان خوب» است. برخورداری از دوستان خوب، زندگی را برای انسان لذّت‏بخش می‏کند. این امر نیز متوقف بر گزینش خوب و مهارت در ارتباط است. بُعد دیگر «همسایه خوب» است. همسایگی به جهت همجواری در محلّ سکونت پیدا می‏شود. زندگی در یک محل، گذشته از مسکن، با ارتباط با دیگران نیز گره خورده است. لذا داشتن همسایه خوب، زندگی امن و آرام را به وجود می‏آورد و تضمینی برای تأمین نیازهای آن نیز هست.

1.. الإمامُ زینُ العابدینَ علیه السلام‏: أمّا حقُّ جارِکَ فحِفْظُهُ غائباً، وإکْرامُهُ شاهِداً، ونُصْرَتُهُ إذا کانَ مَظلوماً، ولا تَتَّبِعُ لَهُ عَورَةً، فإنْ عَلِمتَ علَیهِ سُوءاً سَتَرْتَهُ علَیهِ، وإنْ عَلِمتَ أنَّهُ یَقْبَلُ نَصیحَتَکَ نَصَحتَهُ فیما بَینَکَ وبَینَهُ، ولا تُسْلِمُهُ عِند شَدیدةٍ، وتُقِیلُ عَثْرَتَهُ، وتَغْفِرُ ذَنْبَهُ، وتُعاشِرُهُ مُعاشَرَةً کَریمَة (الخصال، ص۵۶۹، ح۱).

الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
286

منابع اسلامی از آزار همسایه، به شدّت نهی شده۱ و از همسایه‌آزار به عنوان کسی یاد شده که ایمان به خدا و آخرت ندارد۲ و از اهل بیت نیست.۳ در منابع اسلامی، همسایه، همانند مادر احترام دارد۴ و بر همسایه‏داریِ شایسته تأکید شده۵ بدان اندازه که گویا ارث می‏برد.۶ در همسایه‏داری شایسته، هماره پیجوی حال همسایه است.۷ اگر همسایه کمک خواست، کمکش میکند؛ اگر قرض خواست، به او قرض می‏دهد؛ اگر نیازمند شد، نیازش را برطرف می‏سازد؛ اگر مصیبتى دید، او را دلدارى می‏دهد؛ اگر خیر و خوبى به او رسید، به وى تبریک می‌گوید؛ اگر بیمار شد، به عیادتش می‏رود؛ وقتى مُرد، در تشییع جنازه‏اش شرکت می‏کند؛ خانه‏اش را بلندتر از خانه او نمی‏سازد تا جلوى جریان هوا را بر او بگیرد، مگر آن که خودش اجازه دهد؛ هرگاه میوه‏اى خرید، براى او تعارف می‏فرستد و اگر این‏کار را نکرد، مخفیانه میوه را به خانه می‏برد و فرزندش را همراه میوه بیرون نمی‌فرستد تا نکند بچّه همسایه ناراحت شود؛ با بو و دود دیگ غذا، او را ناراحت نمی‏کند مگر آن که مقدارى از غذا را براى او بفرستد؛۸ در غیاب او آبرویش را حفظ می‏کند و در حضورش او را احترام می‏نهد؛ اگر به او ستمى شد، یاری‌اش می‏رساند؛ دنبال

1.. ر.ک: میزان الحکمه، ج۲، ص۳۹۹.

2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مَن کانَ یُؤمنُ باللَّهِ والیَومِ الآخِرِ فلا یُؤْذی جارَهُ. (الکافی، ج۲، ص۶۶۷، ح۶، وسائل الشیعة،ج ۸، ص۴۸۷، ح۱).
امام صادق علیه السلام: إنّ رسولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أتاهُ رجُلٌ مِن الأنْصارِ فقالَ: إنّی اشْتَرَیتُ داراً مِن بنی فُلانٍ، وإنَّ أقْرَبَ جِیرانی مِنّی‏ جِواراً مَن لا أرْجو خَیرَهُ ولا آمَنُ شَرَّهُ. قالَ: فأمَرَ رسولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله علیّاً وسلمانَ وأبا ذرٍّ- ونسِیتُ آخَرَ وأظَنُّهُ المِقدادَ ـ أنْ یُنادُوا فی المَسجدِ بأعلى‏ أصْواتِهم بأنَّهُ لا إیمانَ لِمَن لَم یأمَنْ جارُهُ بَوائِقَهُ، فَنادَوا بها ثلاثاً (وسائل الشیعة، ج۸، ص۴۸۷، ح۱.

3.. عیون أخبار الرضا علیه السلام ج۲، ص۲۴، ح۲.

4.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: حُرمَةُ الجارِ على‏ الإنسانِ کحُرمَةِ امّهِ (مکارم الأخلاق، ج۱، ص۲۷۴، ح۸۳۴.

5.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله‏: أحسِنْ مُجاوَرَة مَن جاوَرَکَ، تَکُنْ مؤمنا (الأمالی، صدوق، ص ۲۶۹، ح۲۹۵).

6.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ما زالَ جبرئیلُ علیه السلام یُوصِینی بالجارِ حتّى‏ ظَنَنتُ أنَّهُ سَیُوَرِّثُهُ. (الأمالی، طوسی، ص۵۲۰، ح۱۱۴۵؛ نهج البلاغة، نامۀ ۴۷).
امام علی علیه السلام‏ ـ عندَ وفاتهِ ـ : اللَّهَ اللَّهَ فی جِیرانِکُم فإنَّهُم وَصیَّةُ نَبیِّکُم، ما زالَ یُوصی بِهِمْ حتّى‏ ظَنَنّا أنَّهُ سَیُوَرِّثُهُم‏ (نهج البلاغه، نامۀ ۴۷).

7.. میزان الحکمة، ج۲، ص۴۰۱.

8.. پیامبر خد صلی الله علیه و آله ـ فی حُقوقِ الجارِ ـ : إنِ اسْتَغاثَکَ أغَثْتَهُ، وإنِ اسْتَقْرَضَکَ أقْرَضْتَهُ، وإنِ افْتَقَر عُدْتَ علَیهِ، وإنْ أصابَتْهُ مُصیبَةٌ عَزَّیْتَهُ، وإنْ أصابَهُ خَیرٌ هَنّأتَهُ، وإنْ مَرِض‏ عُدْتَهُ، وإنْ ماتَ اتَّبَعتَ جَنازَتَهُ، ولا تَسْتَطِلْ علَیهِ بالبِناءِ فتَحْجُبَ عَنهُ الرِّیحَ إلّا بإذنِهِ، وإذا اشْتَرَیتَ فاکِهَةً فأهْدِ لَهُ، فإنْ لَم تَفْعلْ فأدْخِلْها سِرّاً، ولا تُخْرِجْ بها وُلْدَکَ تَغیظُ بها وُلْدَهُ، ولا تُؤْذِهِ برِیحِ قِدْرِکَ إلّاأنْ تَغرِفَ لَهُ مِنها (مسکّن الفؤاد، ص۱۰۵).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 73120
صفحه از 839
پرینت  ارسال به