۷. از دیگر آثار گناه، «فراگیر شدن فساد و نا به سامانی» است. فساد، در خشکی و دریا به خاطر کارهایی که مردم انجام دادهاند، آشکار میشود.۱
۸. یکی دیگر از آثار گناه، «هلاکت و نابودی» است. جوامعی که دچار گناه و نافرمانی خدا شوند، مستحقّ عذاب الهی اند و نابود میشوند. این موضوع، به تجربه تاریخ، ثابت شده است.۲
زیانهای اُخروی
برخی آثار گناه نیز در آخرت معلوم میشوند. سعادت آخرت، در گرو عمل صالح است و گناه، موجب نابود شدن کارهای نیک انسان میگردد۳ و در نتیجه، زندگی آخرت را نابود میکند. به همین جهت، معصومانعلیهم السلام از این گونه گناهان به خداوند متعال پناه بردهاند.۴
از سوی دیگر، گناه، انسان را به دوزخ میکشانَد.۵ وعدهگاه اهل گناه، دوزخ است.۶ قرآن
1.. خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: (ظَهَرَ الْفَسَادُ فی الْبرِّ وَ الْبَحْرِ بِمَا کسَبَتْ أَیدِی النَّاسِ لِیذِیقَهُم بَعْضَ الَّذِی عَمِلُواْ لَعَلَّهُمْ یرْجِعُون) (سورۀ روم، آیۀ ۴۱).
2.. قرآن کریم در این باره میفرماید: (کدَأْ بِ ءَالِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ کفَرُواْ بِئایتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ إِنَّ اللَّهَ قَوِی شَدِیدُ الْعِقَابِ * ذَلِک بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یک مُغَیرًا نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَی قَوْمٍ حَتَّی یغَیرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَ أَنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ) (سورۀ انفال، آیۀ ۵۲ و ۵۳). نیز، ر.ک: سورۀ رعد، آیۀ ۱۱.
در جای دیگر نیز با اشاره به سرنوشت قوم عاد و ثمود، و قارون و فرعون و هامان و دیگران، میفرماید: (وَعَادًا وَ ثَمُودَاْ وَ قَد تَّبَینَ لَکم مِّن مَّسَاکنِهِمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِیلِ وَ کاَنُواْ مُسْتَبْصِرِینَ * وَ قَارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ وَ لَقَدْ جَاءَهُم مُّوسی بِالْبَینَاتِ فَاسْتَکبَرُواْ فی الْأَرْضِ وَمَا کاَنُواْ سَابِقِینَ * فَکَلّاً أَخَذْنَا بِذَنبِهِ فَمِنْهُم مَّنْ أَرْسَلْنَا عَلَیهِ حَاصِبًا وَ مِنْهُم مَّنْ أَخَذَتْهُ الصَّیحَةُ وَ مِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَمَا کانَ اللَّهُ لِیظْلِمَهُمْ وَ لَکِن کانُواْ أَنفُسَهُمْ یظْلِمُونَ) (سورۀ عنکبوت، آیۀ ۳۸ ـ ۴۰). نیز، ر.ک: سورۀ انفال، آیۀ ۵۴، سورۀ اعراف، آیۀ ۸۴، سورۀ احقاف، آیۀ ۲۵، سورۀ غافر، آیۀ ۲۱، سورۀ یوسف، آیۀ ۱۰۹، سورۀ انعام، آیۀ ۶، سورۀ شمس، آیۀ ۱۱ ـ ۱۴.
3.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: إتَّقُوا الذّنوبَ فإنّها مَمحَقَةٌ لِلخَیراتِ (عدّة الداعی، ص۱۹۷).
4.. اللّهُمَّ وأعوذُ بِکَ عِندَ ذَلِکَ مِن الجُبنِ عِندَ مَوارِدِ الأهوالِ ومِنَ الضَّعفِ عِندَ مُساوَرَةِ الأبطالِ ومِنَ الذَّنبِ المُحبطِ لِلأعمالِ فَأحجِمَ مِن شَکًّ أو أمضِیَ بِغَیرِ یَقینٍ فَیَکونَ سَعیی فی تَبابٍ وعَمَلی غَیرَ مَقبولٍ (الکافی، ج۵، ص۴۶، ح۱). نیز، ر.ک: الصحیفة السجادیة، دعای ۴۶.
5.. امام علی علیه السلام در این باره میفرماید: ألا و إنَّ الخَطایا خَیلٌ شُمُسٌ حُمِلَ علَیها أهلُها و خُلِعَت لُجُمُها فَتَقَحَّمَت بِهِم فی النارِ (الکافی، ج۸، ص۶۷، ح۲۳؛ نهج البلاغة، خطبۀ ۱۶).
6.. امام صادق علیه السلام: قال اللّه عزّ و جلّ لموسى: إجعَل لِسانَکَ مِن وَراءِ قَلبِکَ تَسلَم وأکثِر ذِکرِیِ بِاللَّیلِ والنَّهارِ ولا تَتَّبِعِ الخَطیئَةَ فی مَعدِنِها فَتَندَمَ فَإنَّ الخَطیئَةَ مَوعِدُ أهلِ النّارِ (الکافی، ج۲، ص۴۹۸، ح۱۰ و ج۸، ص۴۶، ح۸؛ تحف العقول، ص۴۹۳).
