براى زدودن اين حجابها بايد از داروى بلا بهره گرفت . اين دارو از داروى موعظه قويتر است . زدودن زنگارهاى دل با موعظه همانند پاكسازى آينه با آب است ، وزدودن زنگارهاى دل با بلا ، صيقل دادن شمشير با آتش است . زنگارهاى بسيار را جز با آتش نمى توان زدود . از اين رو قرآن در باره فلسفه بلا و مصيبتهاى زندگى مى فرمايد : «وَ لَنُذِيقَنَّهُم مِّنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَى دُونَ الْعَذَابِ الْأَكْبَرِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ؛ ^۱ وقطعا غير از آن عذاب بزرگتر ، از عذاب اين دنيا [نيز] به آنان مى چشانيم ، باشد كه بازگردند» . اينجاست كه امام على عليه السلام مى فرمايد : «هرگاه ديدى كه خداى سبحان پى در پى بلا بر تو مى فرستد ، پس [بدان] كه مى خواهد بيدارت كند» ^۲.

ج : حجابهاى ضخيم غير قابل زوال

اگر زنگارهاى موانع شناخت بقدرى متراكم شود كه جوهر آينه دل فاسد گردد ، آتش بلا نيز از صيقل دادن جوهر جان ناتوان مى ماند . در اين صورت بيمار غير قابل علاج مى گردد ؛ همچنانكه حضرت على عليه السلام مى فرمايد : «هركس كه خداوند با بلا و تجربه ها به وى سود نرساند ، از هيچ پندى سود نمى برد» ^۳ ، «چگونه كسى كه فرياد را نشنيده ، صداى آهسته را بشنود؟» ^۴
علامت بيمارى غير قابل علاج معرفت اين است كه بيمار به تعصب شديد در عقايد باطل خود گرفتار مى شود و به هيچ وجه حاضر نيست حق را بپذيرد . قرآن حال آنان را چنين توصيف مى كند : «وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ؛ ^۵ خدا با وجود علم او را بيراه گذارد» .
نه موعظه و نه تازيانه بلا ، اينگونه زنگارهاى انديشه وحجابهاى قلب اين بيماران

داده است : يكى تعاليم انبياى الهى و ديگرى حوادث تلخ و عبرت انگيز طبيعى .
قرآن كه كاملترين برنامه هاى تعاليم انبياى الهى است، دردمندان معرفت را از طريق موعظه ، تقوا ، ياد خدا ، دعا و استعاذه به درگاه حضرت حق و توبه درمان مى كند .
در كنار تعاليم انبياى الهى كه درمان اساسى بيماريهاى جان ، و بويژه بيماريهاى معرفت است ، بلا و حوادث تلخ زندگى داروى مسكّن اين بيماريها به شمار مى رود كه به هنگام ضرورت تجويز مى گردد خداوند متعال تأكيد مى فرمايد : «وَ مَآ أَرْسَلْنَا فِى قَرْيَةٍ مِّن نَّبِىٍّ إِلآَّ أَخَذْنَآ أَهْلَهَا بِالْبَأْسَآءِ وَ الضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ ؛ ^۱ و پيامبرى ، به شهرى نفرستاديم مگر آنكه اهل آن را به سختى و ناخوشى دچار كرديم؛ شايد كه زارى و خاكسارى كنند» .

۵ ـ حجابهاى غير قابل زوال

موانع و حجابهاى معرفت سه دسته اند . دو دسته آنها با داروهاى معرفت قابل علاج و زوال است و يك دسته آنها غير قابل علاج .

الف : حجابهاى رقيق

موانع معرفت ، كه شرح آن در فصل دوم گذشت ، ميكربهاى بيمارى جان و حجابهاى دل و مانع نور علم اند . در آغاز بيمارى ، حجابهاى معرفت رقيق است و تعاليم انبياى الهى به آسانى مى تواند اين حجابها را زايل كند .

ب : حجابهاى ضخيم قابل رفع

اگر موانع معرفت علاج نشوند ، بتدريج حجابهاى انديشه و قلب متراكم مى شوند . حجابهاى متراكم تا جايى كه جوهر آينه دل را فاسد نكرده باشند ، قابل علاج اند .