15
حکمت‌ نامه رضوی جلد اول

شدن ماه به اعجاز ايشان ، و نيز ويژگى‏ها و سنّت‏هاى ايشان مطرح مى‏شود.
فصل هفتم در باره مباحث قرآنى است و با سخنان امام عليه السلام در باره اعجاز قرآن و فضايل و خصايص اين كتاب آسمانى آغاز مى‏شود و با مسائلى مانند: حدوث قرآن، اوّلين و آخرين سوره‏اى كه بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله نازل شد، و تحريم جدال در قرآن ادامه مى‏يابد . سپس تفسير ۷۸ آيه از آيات قرآن كه از امام رضا عليه السلام نقل شده ، ارائه مى‏گردد. پايان‏بخش اين فصل ، مطالبى در باره قرآنْ‏درمانى است. گفتنى است مباحث مرتبط با تلاوت قرآن در فصل ششم از بخش «حكمت‏هاى عبادى» خواهد آمد.
در فصل هشتم ، مباحثى در باره مرگ مطرح مى‏شود، مانند: فرشته مرگ، مرگ همه موجودات زنده حتّى ملك الموت، تأكيد بر آماده شدن براى مرگ، توصيف مرگ، سؤال قبر، و آنچه موجب پيشگيرى از عذاب قبر مى‏گردد.
فصل نهم به روز رستاخيز اختصاص دارد . محورهاى مطالب اين فصل عبارت‏اند از : استدلال عقلى امام عليه السلام براى كسانى كه منكر عالم آخرت هستند، نزديكى قيامت از نگاه پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله ، مهم‏ترين پرسش‏ها از انسان در روز قيامت، كسانى كه بدون حساب به دوزخ منتقل مى‏شوند، و گستره رحمت الهى در آن روز.
موضوع فصل دهم ، بهشت و دوزخ است . اين فصل با گزارش و تحليلى در باره آفرينش بهشت و دوزخ آغاز مى‏گردد و سپس نكاتى در باره انتخاب بهشت، و تأكيد بر اين كه انتخاب راه بهشت، بدون تحمّل سختى‏هاى اين راه امكان‏پذير نيست ارائه مى‏گردد . بيشترين گناهى كه موجب ورود به دوزخ مى‏شود، موانع دوزخى شدن، و گناهانى كه موجب تشديد عذاب دوزخ و يا خلود در آن مى‏گردند ، مطالب بعدى اين فصل اند .

بخش سوم : ره‏نمودهاى اعتقادى - سياسى‏

در اين بخش ، حكمت‏هايى كه آميزه‏اى از باورهاى دينى و سياسى اند ، در هشت فصل گزارش مى‏شوند :
فصل اوّل به مباحث كلّى امامت و رهبرى اختصاص دارد ، مانند: فرق ميان رسول و نبى و امام، حكمت امامت و رهبرى، خطر جهالت در باره امام و رهبر الهى، وظايف امام، حقوق متقابل امام و مردم. اين فصل با گزارشى از برخورد امام عليه السلام با غاليان، پايان مى‏يابد.
فصل دوم به جايگاه با عظمت خاندان رسالت در اسلام ، اشاره دارد. در اين فصل ، ابتدا توضيح داده مى‏شود كه مقصود از عنوان «اهل بيت» در قرآن و احاديث اسلامى چيست و چه كسانى مصاديق آن اند، و در ادامه مباحثى مانند: نقش اهل بيت در خداشناسى و يكتاپرستى، شمار امامان اهل بيت، دانش اهل بيت، ويژگى‏هاى اهل بيت، مكارم اخلاق و ولايت اهل بيت مطرح مى‏گردد. همچنين نسبت به غلو در باره مقام آنان هشدار داده مى‏شود. پايان‏بخش اين فصل ، احاديثى است در باره شيعيان اهل بيت و نيز كسانى است كه از اين خاندان محسوب مى‏شوند و يا از اين خاندان به شمار نمى‏آيند.
موضوع فصل سوم ، خلافت بلافصل امام على عليه السلام ، پس از پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله است. در اين فصل ، رواياتى كه با تعبيرهاى گوناگون ، اين مدّعا را اثبات مى‏كنند ، گزارش شده و پايان‏بخش آن، نهى از غلو در فضايل آن امام است.
فصل چهارم به فضايل همسر امير مؤمنان و مادر امامان ، فاطمه عليها السلام اختصاص دارد. گفتنى است آوردن اين فصل در ضمن حكمت‏هاى اعتقادى - سياسى، بِدان جهت است كه اصولاً جايگاه اعتقادى - سياسى خاندان رسالت، آميخته با جايگاه آن بزرگوار است. افزون بر اين، مواضع سياسى آن بانو پس از وفات پدر بزرگوارش پيامبر خدا، نقشى اساسى در تبيينِ اصل اعتقادى - سياسى امامت و رهبرى در اسلام داشته است.
در فصل پنجم به پاره‏اى از فضايل امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام اشاره شده است.
موضوع فصل ششم، امامت امام رضا عليه السلام است. در اين فصل با گزارش‏هايى در باره ادلّه امامت آن امام پس از پدر بزرگوارش آغاز مى‏شود، سپس با مباحث مختلفى


حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
14

گزارش مى‏گردد :
فصل اوّل به مباحثِ كلّى مرتبط با باورهاى دينى اختصاص دارد ، مانند : تعريف ايمان، فرق ايمان و اسلام، چيزهايى كه ايمان به آنها ضرورى است، درجات ايمان، آثار ايمان و نشانه‏هاى مؤمن، حقوق مؤمن و آفات ايمان.
فصل دوم در باره شناخت خداوند سبحان است . در اين فصل، مباحثى مانند : ارزش خداشناسى، حكمت وجوب خداشناسى، مبادى (زمينه‏ها و خاستگاه‏هاى) خداشناسى، مباحث مرتبط با توحيد و يگانگى خدا و مباحث مرتبط با اسما و صفات الهى مطرح مى‏گردد، و در ادامه مشروح مناظره امام عليه السلام با متكلّم خراسان ، سليمان مروزى ، در باره اسما و صفات الهى گزارش مى‏شود. پايان‏بخش اين فصل، احاديثى در موضوع موانع و حجاب‏هاى معرفت است.
فصل سوم به باورهاى اسلامى در زمينه قضا و قدر اختصاص دارد. اين فصل با تبيين جايگاه قضا و قدر در آفرينش آغاز مى‏شود و با تأكيد بر ضرورت خشنودى از مقدّرات الهى پايان مى‏يابد . همچنين در ضمن مطالب ، تحليل‏هايى در باره تقدير خوش‏بختى و بدبختى، و جبر و تفويض و امر بين الأمرين ارائه مى‏گردد.
در فصل چهارم ، مباحثى در باره نبوّت عامّه گزارش مى‏شود ، مانند : حكمت نبوّت، علّت اختلاف معجزات انبيا، عصمت پيامبران، تعداد پيامبران و پيامبران اولوا العزم .
در فصل پنجم ، سخنانى كه از امام رضا عليه السلام در باره انبياى الهى نقل شده ، گزارش مى‏شوند . اين فصل با مباحث مرتبط با آدم عليه السلام و شجره ممنوعه آغاز مى‏گردد و در ادامه، ازدواج او و چگونگى تناسل طبقه دوم انسان‏ها بيان مى‏شود. سپس به پاره‏اى از اخبار مربوط به نبوّت نوح، ابراهيم، يوسف، اسماعيل صادق الوعد، موسى و عيسى - كه درودهاى خدا بر همه آنان باد - اشاره مى‏گردد.
موضوع فصل ششم ، نبوّت خاتم پيامبران است . در اين فصل ، مباحثى مانند: استدلال‏هاى امام رضا عليه السلام در باره نبوّت خاتم انبيا صلى اللّه عليه و آله ، شاهد نبوّت ايشان، شكافته

  • نام منبع :
    حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 48641
صفحه از 584
پرینت  ارسال به