گیرند، و اعضای جنسی خود را از نگاه دیگران حفظ کنند.^۱ مقابله‌ای که میان دو جمله «یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ» و «یحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ» افتاده به این معنا اشاره دارد که مراد از «حفظ فروج» پوشاندن آن از نظر نامحرمان است، نه حفظ آن از زنا و لواط که بعضی پنداشته‌اند. روایتی هم از امام صادق علیه السلام رسیده است که فرمود: «تمامی آیاتی که در قرآن درباره حفظ فروج هست به معنای حفظ از زنا است، به غیر از این آیه که منظور در آن حفظ از نگاه است». آنگاه با این بیان مردم را تحریک می‌کند که مراقب این حکم باشند و آن اشاره این است که می‌فرماید: «این بهتر شما را پاک نگه می‌دارد. علاوه بر این، خدا از آنچه انجام می‌دهید باخبر است» (طباطبایی، ۱۴۱۷: ۱۵/۱۱۲).

بنابراین، پوشاندن عورت مقدمه اولیه برای پاکی و عفاف محسوب می‌شود؛ حال چه شده است که برخی زنان و مردان با استفاده از لباس‌های چسبان میل به نشان‌دادن عورت خود دارند؟! در حالی که حق اعضا و جوارح خود را ادا نمی‌کنند. در روایت آمده است: «حق عورت این است که از زنا حفظش کنی و همچنین از نگاه حرام مراقبت کنی»^۲ (صدوق، ۱۴۱۳: ۲/۶۱۹). اینان که حق خود را رعایت نمی‌کنند، به تعبیر قرآن کریم^۳ (مؤمنون: ۷/۵) متجاوزند. اینان به اعضای بدن خود متجاوزند؛ همچنین به خود، به جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند و به تمامی نوجوانان و جوانانی که حق دارند در محیطی عاری از تحریک جنسی رفت و آمد کنند.

عفاف برای زنان شامل پوششی است که گوش‌ها و سینه‌هایشان را می‌پوشاند. قرآن کریم (نور: ۳۱) می‌فرماید: «به زنان مؤمن بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس‌آلود) فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را، جز آن مقدار که نمایان است، آشکار نکنند و

می‌کند در روزی بارانی همراه رسول خدا صلی الله علیه و اله در بقیع نشسته بودیم که زنی سوار بر الاغ عبور می‌کرد. ناگهان پای الاغ در چاله‌ای فرو رفت و زن به زمین افتاد. رسول خدا صلی الله علیه و اله به‌سرعت صورت خود را برگرداند. حاضران به رسول خدا صلی الله علیه و اله عرض کردند که این زن شلوار به تن دارد. حضرت سه بار فرمودند: «خداوندا! زنان شلوارپوش را مشمول غفران خود قرار بده». سپس فرمودند: «ای مردم! شلوار را (به عنوان پوشش) برگزینید؛ چراکه از پوشاننده‌ترین لباس‌های شما است و به وسیله آن زنان خود را هنگام خروج از منزل حفاظت کنید»^۱ (نوری، ۱۴۰۸: ۳/۲۴۵). در این بیان، از این پوشش خاص به عنوان حصن و لایه حفاظتی یاد شده که نشانگر حکمت پوشش است.

پوشش سطوح مختلفی دارد که ممکن است برخی از آن با معیار حیا و عفاف ناهمگون باشد. مثلاً برخی از زنان و مردان، به‌ویژه زنان، خود را می‌پوشانند اما به صورت جذاب و تحریک‌کننده از خانه خارج می‌شوند. پوشش آنها خود موجب تحریک است. استفاده از پارچه‌هایی با رنگ‌های محرک یا استفاده از شکل خاصی از لباس، مانند لباس‌های چسبان یا ساپورت، از این‌گونه پوشش به حساب می‌آید.

یک. پوشش عفاف: این لباس، هم بدن زن را از دید نامحرم پنهان می‌کند و هم به گونه‌ای او را فرا می‌گیرد که حجم بدن برای نامحرم معلوم نمی‌شود. پوشش عفاف در منابع اسلامی حدود متعددی دارد که به طور مشخص در فتاوای فقهی و رساله‌های عملیه بدان اشاره شده است. ما در اینجا ویژگی‌های اصلی آن را از دیدگاه قرآن و روایات بررسی می‌کنیم و حدود شرعی پوشش را به خواننده وامی‌گذاریم تا به منابع فقهی مراجعه کند. از دیدگاه قرآن کریم و برخی روایات، پوشش عفاف چنین است:

پوشش عفاف، عورت زن و مرد را از نگاه دیگران حفظ می‌کند؛ قرآن کریم (نور: ۳۰ و ۳۱) خطاب به پیامبر به زنان و مردان مؤمن دستور می‌دهد چشم‌های خود را (از نگاه به نامحرم) فرو