فصل پنجم:
سازمانیافتگی خویشتنداری در نظام روانی
درآمد
میل جنسی پس از حرکت و برانگیختگی مانند نیازی فیزیولوژیک عمل میکند؛ در صورت ارضانشدن موجب تنش است و در صورت ارضاشدن تنش روانی ناشی از آن، جایش را به آرامش میدهد. اکنون جای این پرسش باقی میماند که: وقتی ارضای نیاز۱ جنسی به هر دلیل (مثلاً فراهمنبودن زمینه ازدواج دائم یا موقت برای فرد) ممکن نباشد راه چاره برای رهایی از تنش ناشی از ارضانشدن نیاز جنسی چیست؟ جوان یا نوجوانی که به بلوغ رسیده چه چارهای بیندیشد تا به ورطه آفات این غریزه نیفتد؟
قرآن کریم میفرماید: «کسانی که وسیله ازدواج (و ارتباط زناشویی) نمییابند باید عفت پیشه کنند تا خداوند آنها را از فضل خود بینیاز کند»۲ (نور: ۳۳). مراد از نیافتن وسایل ازدواج در این آیه، قدرتنداشتن در تهیه امکاناتی مانند نفقه و مهریه است (طباطبایی، ۱۴۱۷:
1.. در این اثر برای میل جنسی بهندرت از واژه «نیاز» استفاده شده است. زیرا همانگونه که در فصل اول آمد، رفتار جنسی فقط تحت تأثیر تغییرات هورمونی و عصبشناختی نیست، بلکه برانگیختگی جنسی در بدن پس از تحریک بیرونی اتفاق میافتد. میل جنسی شامل انگیزهای اجتماعی است، یعنی معمولاً معطوفِ فرد یا موضوعی بیرون از فرد است؛ در حالی که انگیزشهای تشنگی و گرسنگی فقط به خود فرد مربوط میشود (اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۵: ۳۷۷). به نظر میرسد روانشناسانی که میل جنسی را در گروه نیازهای فیزیولوژیک طبقهبندی کردهاند، به دلیل تأثیر تغییرات هورمونی و عصبشناختی در رفتار جنسی است. نیازهای فیزیولوژیک، سیستمهای زیستی مانند مدارهای عصبی مغز، هورمونها و اندامهای بدن را در بر میگیرند (نک.: ریو، ۱۳۹۰).
2.. (وَلْیسْتَعْفِفِ الَّذینَ لا یجِدُونَ نِکاحاً حَتَّی یغْنِیهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ).