اظهار شادمانى ، از صفات پيامبران و اهل ايمان، يكى از موجبات جلب رحمت الهى و پاك شدن از برخى آلودگى‏هاى معنوى است؛ كينه را از دل‏ها مى‏زدايد و محبّت و دوستى ، شادكامى به ارمغان مى‏آورد . از اين رو ، امام على عليه السلام توصيه مى‏فرمايد:
أظهِرُوا البِشرَ فيما بَينَكُم ، وَالسُّرورَ فى مُلاقاتِكُم .^۱
در ميانتان خوش‏رويى و در ملاقاتتان شادمانى را آشكار سازيد .
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله معمولاً لبخند بر چهره داشت و سخن گفتن او همراه با تبسّم بود و لبخند زدن به ديگران را نوعى صدقه مى‏دانست!
جالب توجّه است بدانيم كه از نظر روان‏شناسان نيز ابراز شادمانى و گشاده‏رويى، يكى از عوامل شادى است . به گفته ديل كارنگى :
ويليام جيمز پدر روان‏شناسى مى‏گويد: به صورت ظاهر ، عمل ، پيرو احساسات است ؛ امّا در واقع ، هر دو يك راه را مى‏پيمايند. با تنظيم عمل - كه در اختيار اراده است - مى‏توان به طور غير مستقيم ، احساسات و عواطف را نيز - كه به فرمان اراده نيستند - تنظيم كرد.
ويليام جيمز مى‏گويد : ما نمى‏توانيم از راه اراده ، احساساتِ خود را تغيير دهيم ؛ بلكه مى‏توانيم اعمال خود را عوض كنيم. زمانى كه عمل ما عوض شد ، احساسات ما نيز تغيير مى‏كند . به همين دليل است كه ويليام جيمز ادامه داده و مى‏گويد: «... بنا بر اين در موقعى كه شادى از شما گريزان شد. تنها راهى كه شما را به سوى خوش‏بختى هدايت مى‏كند ، اين است كه شادان و گشاده‏رو مثل اين كه هيچ گونه اندوهى در شما نيست، خوش و سر دماغ بنشينيد و بگوييد و بشنويد» .^۲

نشده است.^۱ گاه در حضور ايشان، اصحاب ، شعر مى‏خواندند و از خاطرات جاهليت ، چيزى را نقل مى‏كردند و مى‏خنديدند . پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نيز تبسّم مى‏كردند.^۲
در توصيف امام صادق عليه السلام نيز گفته شده كه ايشان زياد شوخى و تبسّم مى‏كردند.^۳ امام كاظم عليه السلام نقل مى‏كند : «در ميان پيامبران ، يحيى عليه السلام اهل گريه بود و نمى‏خنديد ؛ ولى عيسى عليه السلام هم مى‏خنديد و هم گريه مى‏كرد» و سپس داورى مى‏كند كه روش عيسى عليه السلام برتر از روش يحيى عليه السلام است.^۴ از ديدگاه اسلام، بهترين مسلمانان كسانى هستند كه در آشكار، از گستره رحمت الهى خوش‏حال اند و مى‏خندند و البته در نهان، از ترس عذاب خدا مى‏گريند.^۵

۳ - ۳ - ۱ - ۵ . ابراز شادمانى‏

يكى از آداب اجتماعى‏اى كه در روايات ، فراوان مورد تأكيد قرار گرفته ، گشاده‏رويى، لبخند و ابراز شادمانى در برخورد با ديگران است.^۶