77
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

همچنين در روايات اسلامى ، از صلوات بر پيامبر و اهل بيت عليهم السلام به عنوان عامل كاهنده غم ، ياد شده است. در بُعد ديگر اين روش درمانى ، پشيمانى از گناه و جبران گذشته قرار دارد. از آن جا كه گناه ، عامل اندوه است ،۱ جبران و برطرف كردن آن ، اهميت مى‏يابد. در اين باره ، مسئله توبه و استغفار۲ قرار دارد كه در آن ، انسان به گناه خود اعتراف و تقاضاى عفو مى‏نمايد.

۲ - ۶ . درمان‏هاى طبيعى‏

يكى از جالب‏ترين نكاتى كه براى درمان نگرانى‏ها ، در آموزه‏هاى اسلامى ديده مى‏شود ، ره‏نمودهايى است كه به درمان طبيعى اين بيمارى اختصاص دارد . اين ره‏نمودها ، در واقع ، به اين واقعيت اشاره دارند كه الگوى اسلام ، براى درمان نگرانى‏هاى زندگى ، تك‏بُعدى نيست ؛ بلكه يك الگوىِ چند بُعدى و پاسخگوى نيازهاى همه ابعاد وجودىِ انسان است .
به سخن ديگر ، انسان ، موجودى چندبُعدى ، و داراى نيازهاى گوناگون مادّى و معنوى است . بدين جهت ، نگرانى‏هاى او ، پيوند با نيازهاى واقعى او در زمينه‏هاى مختلف دارد و برنامه‏اى كه اسلام براى درمان نگرانى‏هاى او ارائه كرده ، آميزه‏اى است از عوامل مادى و معنوى ، كه همه آنها تا در كنار هم قرار نگيرند ، از كارآيى لازم برخوردار نخواهند بود .
عوامل معنوى درمان نگرانى ، عبارت اند از : معرفت‏ها ، باورها و خصوصيات اخلاقى و رفتارىِ ويژه‏اى كه شرح اجمالى آنها گذشت و امّا عوامل مادى و يا طبيعى درمان نگرانى ، عبارت است از :

1.ر . ك : ص ۱۷۹ (روى گردانى از ياد خدا) ، ص ۱۸۱ (بدى‏ها) و (پيروى از هوس‏ها) .

2.ر. ك : ص ۲۷۵ (استغفار) .


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
76

خواندن نماز۱ به ويژه نماز شب ،۲موجب برقرارىِ و ارتباط ناب بين انسان و خدا مى‏گردد . در نتيجه ، از سويى نياز به خدا را تأمين مى‏كند و از سوى ديگر ، با اتّصال به منبع قدرت، انسان را قوى و مطمئن مى‏سازد و از سوى سوم ، زمينه درخواست از خداوند مى‏گردد. دعا۳ و همچنين روزه ،۴ از همين آثار برخوردارند. به همين جهت ، پيشوايان بزرگ اسلام هنگام مشكلات و گرفتارى‏ها روزه مى‏گرفتند ،۵ و نماز مى‏خواندند۶ و دست به دعا برمى‏داشتند۷ و در اين زمينه ، دستورهايى نيز داده‏اند.۸ در همين راستا برخى ذكرها نيز قرار دارند ، از جمله استعاذه‏۹ كه انسان را از شرّ عوامل منفى در پناه خدا قرار مى‏دهد و ايمن مى‏سازد؛ گفتن ذكر «لا حول و لا قوّة إلّا باللَّه»۱۰ كه فرد را به بهترين تدبيرگر و عالى‏ترين منبع قدرت وصل مى‏كند ؛ ذكر «يا رؤوفُ يا رحيم»۱۱ كه هم انسان را به مهربانى خداوند اميدوار مى‏سازد و هم رأفت و رحمت خدا را جلب مى‏كند ؛ تهليل‏۱۲ كه فرد را به يكتايى خداوند در همه اين امور متوجّه مى‏سازد و يادآور مى‏شود كه جز او هيچ كس توان برطرف كردن مشكلات را ندارد.۱۳

1.ر.ك: ص ۲۵۹ (درمان عملى و عبادى / نماز) .

2.ر.ك: ص ۲۶۱ (نماز شب) .

3.ر.ك: ص ۲۶۳ (درخواست از خدا).

4.ر.ك: ص ۲۶۱ (روزه) .

5.ر.ك: ص ۲۶۱ ح ۳۱۸.

6.ر.ك: ص ۲۵۹ ح ۳۱۲ و ۳۱۴ .

7.ر.ك: ص ۲۵۹ ح ۳۱۴ و ص ۲۶۷ ح ۳۲۶ و ص ۲۷۳ ح ۳۳۳ ، الصحيفة السجادية .

8.ر. ك: ص ۲۶۵ - ۲۷۵ .

9.ر.ك: ص ۲۷۹ (پناه بردن به خدا) .

10.ر.ك: ص ۲۸۱ (ذكر «لا حول و لا قوة إلّا باللَّه») .

11.ر.ك: ص‏۲۸۷ (ذكر «يا رؤوف يا رحيم»).

12.ر.ك: ص ۲۸۵ (ذكر «لا اله الّا اللَّه») .

13.در فرهنگ اسلامى از خداوند متعال به عنوان «كاشف الضُرّ (برطرف كننده سختى‏ها)» ياد شده كه باور به آن يكى از مراتب توحيد مى‏باشد (ر. ك: دانش‏نامه عقايد اسلامى : ج ۶ ص ۵۵۶ به بعد) .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيدرسول موسوي؛ عبّاس پسنديده؛ ترجمه: مرتضی خوش‌نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    فم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 35459
صفحه از 496
پرینت  ارسال به