39
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

دسته دوم : آفاتِ غير قابل پيشگيرى ، مانند : مرگ و ديگر حوادثى كه لازمه زندگى دنيا ، و در صورت پيش‏بينى هم قابل پيشگيرى نيستند .
اين موارد ، از آن جهت مانع سرورند كه پيامدهاى منفى دارند و موجب درد و رنج مى‏گردند و لذّت و خوشى را از بين مى‏برند. سردمزاجى‏۱ از طريق تأثير بر فيزيولوژى انسان (عملكرد اعضا) و سيستم جسمانى او موجب بروز احساس ناخوشايند مى‏شود.۲ مرگ‏۳و بروز حوادث ناگوارى كه لازمه زندگى اين دنيا هستند،۴ از طريق ايجاد احساس ناكامى در لذّتجويى تام و برآورده نشدن خواسته‏ها و آرزوها مى‏توانند بر انسان ، تأثير منفى بگذارند و موجب حزن و اندوه وى گردند .

۱ - ۵ . آفت‏هاى خيالى‏

بخش قابل توجّهى از آفت‏هايى كه موجب نگرانىِ انسان مى‏شوند ، آفت‏هايى هستند كه وجود خارجى ندارند! بلكه ساخته و پرداخته توهّمات و خيالاتى هستند كه از مجارى گوناگون ، وارد عرصه ذهن و روان انسان مى‏شوند . چند نمونه از آفت‏هاى خيالى‏اى كه در منابع اسلامى آمده‏اند ، عبارت اند از :

۱ - ۵ - ۱ . نگرانى‏هاى ناشى از آينده زندگى‏

بخش عمده‏اى از نگرانى‏هاى انسان ، به مشكلات و ناملايماتى مربوط مى‏شوند كه ممكن است در آينده براى انسان پيش بيايند .۵ مونتين ، فيلسوف شهير فرانسوى گفته : «انسان ، آن قدرى كه از فكر حوادث آينده ناراحت مى‏شود ، از خودِ آن حوادثْ در زحمت نيست» .۶

1.ر.ك: ص ۱۹۵ ح ۱۶۹ .

2.اين مسئله مى‏تواند مورد پژوهش‏هاى تجربى قرار گيرد.

3.ر.ك: ص ۱۹۵ (مرگ) .

4.ر. ك: ص ۱۹۷ (آسيب‏هاى جدا نشدنى از دنيا) .

5.ر . ك : ص ۲۰۳ (اندوه روزى كه فرا نمى‏رسد !) .

6.آيين زندگى : ص ۱۲۳ .


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
38

شلوار در حال ايستاده ، گرفتن ناخن با دندان ، خشك كردن صورت با دامن و ... از اين دسته‏اند ؛ ولى ما نمى‏توانيم رابطه آنها را با نگرانى بفهميم ، امّا درك نكردن ما ، دليل نبودن رابطه نيست . در اين گونه موارد ، اگر صدور روايات از اهل بيت عليهم السلام قعطى باشد ، مسلّماً ارتباطى ميان امور ياد شده و نگرانى ، وجود دارد ؛ ليكن با توجّه به ضعيف بودن روايات اين باب ، راهى براى اظهار نظر قطعى - نفياً يا اثباتاً - در اين باره وجود ندارد . از اين رو ، پرهيز از اين امور به منظور مصون ماندن از زيان احتمالى آن ، نيكوست .

۱ - ۳ . آفت‏هاى اقتصادى‏

شدّت نيازمندى انسان به امكانات اقتصادى ، ايجاب مى‏كند كه آفت‏هاى اقتصادى ، بيش از ديگر آفت‏ها براى او نگران كننده باشد . از اين رو ، شاد زيستن بدون مبارزه با اين طيف از آفت‏ها ، امكان‏پذير نيست ؛ امّا بايد توجّه داشت كه تنها فقر و نادارى و بدهكارى ، موجب غم و اندوه نيست ؛ بلكه گاه دلبستگى به ثروت و ترسِ از دست دادن آن ، و تلاش براى نگهدارى و افزودن آن ، به مراتب بيش از فقر، نگران كننده است .۱

۱ - ۴ . آفت‏هاى طبيعى‏

مراد از آفات طبيعى ، چيزهايى است كه جزء اقتضائات زندگى دنيوى اند و موجب ايجاد اختلال در بُعد مادّى زندگى مى‏شوند .
آفت‏هاى طبيعىِ شادى را به دو دسته مى‏توان تقسيم كرد :
دسته اول : آفاتِ قابل پيشگيرى ، مانند بيمارى‏ها و حوادثى كه مى‏توان آنها را پيش‏بينى و پيشگيرى كرد .

1.ر . ك : ص ۱۸۹ (آسيب‏هاى اقتصادى) .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيدرسول موسوي؛ عبّاس پسنديده؛ ترجمه: مرتضی خوش‌نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    فم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 35446
صفحه از 496
پرینت  ارسال به