اين رو ، كسانى مى‏توانند موفّقيت آينده را به دست آورند كه قدرت پيش‏بينى آينده را داشته باشند. از اين ويژگى ، در ادبيات دين ، با عنوان «حزم» ياد مى‏شود. حزم يعنى استوارانديشى ناظر به آينده(عاقبت‏انديشى). با بررسى دقيق و پيش‏بينى آينده، مى‏توان از ناكامى جلوگيرى كرد و موفّقيت را براى خود تضمين نمود و اين ، موجب خرسندى و شادى مى‏گردد.^۱ برخى افراد فقط به لحظه حال مى‏انديشند و از آينده غافل اند و لذّت آنى را بر مى‏گزينند. افرادى كه توان پيش‏بينى آينده را ندارند و يا از آن استفاده نمى‏كنند، رفتارهاى نادرستى را در پيش مى‏گيرند كه نتيجه‏اى جز مواجهه با محنت آتى و ناكامى نخواهد داشت و طبيعتاً ناكامى نيز موجب غم و اندوه مى‏گردد.

۳ - ۳ - ۲ - ۴ . اصلاح نهان‏

از ديگر ابعاد زندگى انسان، سرّ و نهان اوست. اين كه انسان در نهان خود چگونه باشد، در شادى يا اندوه او تأثير دارد. اگر انسان در نهان خود ، كارى انجام دهد كه خداوند متعال را خرسند سازد، خداوند متعال در ميان مردم ، چيزهايى را از وى آشكار مى‏سازد كه مايه خرسندى او مى‏گردد. در حقيقت، اين سرور ، به جهت نام نيكى است كه خداوند از وى منتشر مى‏سازد و بدين وسيله ، اعتبار و آبروى اجتماعى وى را بالا مى‏برد. بى‏ترديد چنين موضوعى ، مايه خرسندى انسان مى‏گردد . امّا كسى كه در نهان خود اقدام به كارهايى مى‏كند كه خداوند را به خشم مى‏آورد، خداوند نيز در ميان مردم ، چيزهايى را از او آشكار مى‏سازد كه مايه ناخرسندى او مى‏شود. با اين كار، اعتبار و آبروى او از بين مى‏رود و مردم از او به زشتى ياد خواهند كرد.^۲ بنا بر اين، اگر انسان ، نهان زندگى خود را اصلاح كند و از

انسان‏هاى قانع ، از رنج و حرص ، رها هستند و آسودگى و شادابى را تجربه مى‏كنند .^۱

۳ - ۳ - ۲ - ۲ . عفّت‏ورزى‏

عفّت‏ورزى ، از ديگر عوامل سُرور است . يكى از ابعاد وجودى انسان، بُعد شهوت اوست. كار اين بُعد، خواستن و طلب كردن است. هر خواسته‏اى ، چه خوب و چه بد، به اين بُعد ، مربوط مى‏گردد. اگر اين بُعد ، مورد تربيت قرار نگيرد، پيامدهاى ناگوار و ناراحت كننده‏اى خواهد داشت. گاه اين بُعد، بيمار و افسارگسيخته مى‏گردد. در اين حالت، به سمت خواسته‏هاى نادرست مى‏رود و در اين حال، اندازه نيز نگه نخواهد داشت. نتيجه اين حالت، اضطراب و ناآرامى است ؛ امّا اگر اين حالتْ مهار شود، آرامش و صفا بر زندگى حاكم خواهد گشت. در ادبيات دين از مهار شهوت، به عنوان «عفّت» ياد مى‏شود. عفّت، موجب كنترل شهوت مى‏شود و آن را از خواسته‏هاى نادرست و بى‏اندازه ، باز خواهد داشت و همين امر ، موجب آسودگى خاطر مى‏گردد.^۲ بنا بر اين، براى رسيدن به آسايش، بايد خواسته‏هاى شهوانى خود را مهار كنيم و پاك‏دامن باشيم . كسانى كه توانمندى چنين كارى را دارند، مى‏توانند آسودگى خاطر را تجربه كنند.^۳

۳ - ۳ - ۲ - ۳ . دورانديشى‏

يكى از ابعاد زندگى انسان، آينده آن است. زندگى انسان، هميشه رو به جلو و معطوف به آينده است. همواره موفّقيت فردا، در گرو تدبير و تلاش امروز است. از