77
فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

۶۴.تهذيب الأحكامـ به نقل از حسين بن مختار ـ: به امام صادق عليه‏السلام گفتم: كار ما كلاه‏دوزى است، لاى كلاه‏ها پنبه كهنه مى‏گذاريم و مى‏فروشيم و به مشتريان نمى‏گوييم كه داخل آنها چيست. فرمود: «من دوست دارم تو به آنها بگويى كه داخلشان چيست».۱

۶۵.فقه الرضا عليه‏السلام: هر كس تجارت مى‏كند، بايد از دروغ، پرهيز نمايد. اگر كسى كلاهى را دوخت و لاى آن پنبه كهنه گذاشت، اين كار برايش جايز نيست، مگر اين كه عيب پنهان آن كلاه را [براى مشترى]بگويد.۲

۳ / ۳

كامل دادن كالا

قرآن

«وَ أَوْفُواْ الْكَيْلَ إِذَا كِلْتُمْ وَزِنُواْ بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَ لِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلاً ؛۳
و هنگامى كه با پيمانه اندازه مى‏كنيد، پيمانه را كامل كنيد و با ترازوىِ دقيق، وزن كنيد. اين براى شما بهتر و عاقبتش نيكوتر است».

ر. ك: انعام: آيه ۱۵۲، اعراف: آيه ۸۵، هود: آيه ۸۴ ـ ۸۵، شعرا: آيه ۱۸۱ ـ ۱۸۳، الرحمن: آيه ۷ ـ ۹، حديد: آيه ۲۵.

1.. قُلتُ لِأَبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام : إنّا نَعمَلُ القَلانِسَ فَنَجعَلُ فيهَا القُطنَ العَتيقَ فَنَبيعُها ولا نُبَيِّنُ لَهُمما فيها . فَقالَ : إنّي اُحِبُّ لَكَ أن تُبَيِّنَ لَهُم ما فيها تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۳۷۶ ح ۱۰۹۸ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۳ ص ۱۷۲ ح ۳۶۵۱ .

2.. مَنِ اتَّجَرَ فَليَجتَنِبِ الكَذِبَ ، ولَو أنَّ رَجُلاً خاطَ قَلانِسَ وحَشاها قُطنا عَتيقا ، لَما جازَلَهُ حَتّى يُبَيِّنَ عَيبَهُ المَكتومَ فقه الرضا : ص ۲۵۱ ، بحارالأنوار : ج ۱۰۳ ص ۱۰۰ ح ۴۰ .

3.. اسرا : آيه ۳۵ .


فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
76

مى‏بندد.۱

۶۳.مسند ابن حنبلـ به نقل از ابو سباع ـ: از خانه واثلة بن اَسقَع ناقه‏اى خريدم. چون آن را بيرون آوردم، واثله در حالى كه عبايش به زمين كشيده مى‏شد، خودش را به ما رساند و گفت: اى بنده خدا ! آن را خريدى ؟
گفتم: آرى. گفت: آيا خصوصيت آن برايت روشن شد؟ گفتم: چه خصوصيتى دارد؟ گفت: شترى چاق و به ظاهر سالم است. سپس پرسيد: آيا او را براى سفر مى‏خواهى يا براى گوشتش؟ گفتم: مى‏خواهم با او حج گزارم. گفت: در پاى او سوراخى هست.
خريدار شتر گفت: خدا خيرت دهد! اين ديگر چيست مى‏خواهى كار مرا خراب كنى (و معامله را به هم بزنى)؟
واثله گفت: من از پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله شنيدم كه مى‏فرمود: «بر هيچ كس روا نيست چيزى را بفروشد، مگر اين كه هر عيبى دارد، به خريدار بگويد و براى هر كسِ ديگرى هم كه از آن عيب اطّلاع داشته باشد، روا نيست جز آن كه عيب را معلوم كند».۲

1.. البَيِّعانِ بِالخِيارِ ما لَم يَتَفَرَّقا ـ أو قالَ : حَتّى يَتَفَرَّقا ـ فَإِن صَدَقا وبَيَّنا بورِكَ لَهُما فيبَيعِهِما ، وإن كَتَما وكَذَبا مُحِقَت بَرَكَةُ بَيعِهِما صحيح البخارى : ج ۲ ص ۷۳۲ ح ۱۹۷۳ ، صحيح مسلم : ج ۳ ص ۱۱۶۴ ح ۴۷ .

2.. اِشتَرَيتُ ناقَةً مِن دارِ واثِلَةَ بنِ الأَسقَعِ ، فَلَمّا خَرَجتُ بِها أدرَكَنا واثِلَةُ وهُوَ يَجُرُّ رِداءَهُ ،فَقالَ : يا عَبدَ اللّه‏ِ ، اشتَرَيتَ ؟ قُلتُ : نَعَم ، قالَ : هَل بَيَّنَ لَكَ ما فيها ؟ قُلتُ : وما فيها ؟ قالَ : إنَّها لَسَمينَةٌ ظاهِرَةُ الصِّحَّةِ ، قالَ : فَقالَ : أرَدتَ بِها سَفَرا أم أرَدتَ بِها لَحما ؟ قُلتُ : بَل أرَدتُ عَلَيهَا الحَجَّ ، قالَ : فَإِنَّ بِخُفِّها نَقبا ، قالَ : فَقالَ صاحِبُها : أصلَحَكَ اللّه‏ُ أي هذا ! تُفسِدُ عَلَيَّ ؟
قالَ : إنّي سَمِعتُ رَسولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله يَقولُ : لا يَحِلُّ لِأَحَدٍ يَبيعُ شَيئا ألاّ يُبَيِّنَ ما فيهِ ، ولا يَحِلُّ لِمَن يَعلَمُ ذلِكَ ألاّ يُبَيِّنَهُ مسند ابن حنبل : ج ۵ ص ۴۲۱ ح ۱۶۰۱۳ ، السنن الكبرى : ج ۵ ص ۵۲۳ ح ۱۰۷۳۵ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20255
صفحه از 296
پرینت  ارسال به