47
فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

معاشم ـ كه خداوند، خود، آن را تضمين كرده است ـ تلاش مى‏كنم و اين تلاشم، فقط از آن روست كه مى‏خواهم خداوند ببيند من براى طلب حلال مى‏كوشم. مگر نشنيده‏اى سخن خداوند ـ عزّ اسمه ـ را كه: «چون نماز به پايان رسيد، در زمين پراكنده شويد و از فضل خدا بجوييد»۱ ؟ به نظر تو، اگر مردى به اتاقى برود و درِ آن را به روى خود گِل بگيرد و آن گاه بگويد: روزى‏ام [از آسمان] به من مى‏رسد، به راستى چنين خواهد شد ؟ بدان كه او يكى از آن سه نفرى است كه دعايشان مستجاب نمى‏شود».
گفتم: آن سه نفر كيان‏اند ؟
فرمود: «مردى كه زنش نزد اوست و وى را نفرين كند، نفرينش مستجاب نمى‏شود ؛ چرا كه اختيار زنش در دست اوست و اگر بخواهد، مى‏تواند طلاقش دهد. مردى كه از ديگرى طلب‏كار باشد و بر آن گواه نگيرد و آن مرد، حقّ او را انكار نمايد و آن شخص نفرينش كند، نفرين او هم مستجاب نمى‏شود ؛ زيرا دستورى را كه [در نوشتن و گرفتن شاهد] به او داده شده، ترك كرده است. مردى كه ثروتى دارد و در خانه‏اش مى‏نشيند و به راه نمى‏افتد و تلاش نمى‏كند، تا اين كه هر آنچه را دارد، مى‏خورد، سپس دعا مى‏كند. دعاى چنين كسى نيز [براى روزى]مستجاب نمى‏شود».۲

1.. جمعه : آيه ۱۰ .

2.. إنّي أركَبُ فِي الحاجَةِ الَّتي كَفاهَا اللّه‏ُ ، ما أركَبُ فيها إلاَّ التِماسَ أن يَرانِيَ اللّه‏ُ اُضحي فيطَلَبِ الحَلالِ ، أما تَسمَعُ قولَ اللّه‏ِ عَزَّ وجلَّ اسمُهُ : « فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَوةُ فَانتَشِرُواْ فِى الْأَرْضِ وَ ابْتَغُواْ مِن فَضْلِ اللَّهِ » أرَأَيتَ لَو أنَّ رَجُلاً دَخَلَ بَيتا وطَيَّنَ عَلَيهِ بابَهُ ، ثُمَّ قالَ : رِزقي يَنزِلُ عَلَيَّ مِنَ السَّماءِ ، كانَ يَكونُ هذا ؟ أما إنَّهُ أحَدُ الثَّلاثَةِ الَّذينَ لا يُستَجابُ لَهُم دَعوَةٌ .
قالَ : قُلتُ : مَن هؤُلاءِ ؟
فَقالَ عليه‏السلام : رَجُلٌ تَكونُ عِندَهُ المَرأَةُ فَيَدعو عَلَيها فَلا يُستَجابُ لَهُ ؛ لِأَنَّ عِصمَتَها في يَدِهِ ؛ لَو شاءَ أن يُخَلِّيَ سَبيلَها . وَالرَّجُلُ يَكونُ لَهُ الحَقُّ عَلَى الرَّجُلِ فَلا يُشهِدُ عَلَيهِ فَيَجحَدُهُ حَقَّهُ فَيَدعو عَلَيهِ فَلا يُستَجابُ لَهُ ؛ لِأَ نَّهُ تَرَكَ ما اُمِرَ بِهِ . وَالرَّجُلُ يَكونُ عِندَهُ الشَّيءُ فَيَجلِسُ فِي البَيتِ ، فَلا يَنتَشِرُ ولا يَطلُبُ ولا يَلتَمِسُ حَتّى يَأكُلَهُ ، ثُمَّ يَدعو فَلا يُستَجابُ لَهُ (عدّة الداعى : ص ۸۱ ، مجمع البيان : ج ۱۰ ص ۴۳۵) .

فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
46

۴۷.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: چند دسته از امّت من هستند كه دعايشان به اجابت نمى‏رسد:... و مردى كه در خانه‏اش بنشيند و بگويد: «پروردگارا ! به من روزى ده» و به دنبال تحصيل روزى نرود. خداوند عز و جل به او مى‏فرمايد: «بنده‏ام ! آيا من راهى براى كسب روزى و تلاش روى زمين با بدنى سالم براى تو قرار ندادم تا هم به سبب پيروى از فرمانم، ميان من و خودت در طلب روزى، عذرى نداشته باشى و هم سربارِ خانواده‏ات نباشى ؟ اگر بخواهم، به تو روزى مى‏دهم و اگر بخواهم، بر تو تنگ مى‏گيرم، ولى تو در نزد من عذرى ندارى».۱

۴۸.عِدّة الداعىـ به نقل از عمر بن يزيد ـ: امام صادق عليه‏السلام فرمود: «من براى تحصيل

1.. إنَّ أصنافا مِن اُمَّتي لا يُستَجابُ لَهُم دُعاؤُهُم : ... ورَجُلٌ يَقعُدُ في بَيتِهِ ويَقولُ : رَبِّارزُقني ، ولا يَخرُجُ ولا يَطلُبُ الرِّزقَ ، فَيَقولُ اللّه‏ُ عز و جللَهُ : عَبدي ، ألَم أجعَل لَكَ السَّبيلَ إلَى الطَّلَبِ وَالضَّربِ فِي الأَرضِ بِجَوارِحَ صَحيحَةٍ ، فَتَكونَ قَد اُعذِرتَ فيما بَيني وبَينَك فِي الطَّلَبِ لاِتِّباعِ أمري ، ولِكَي لا تَكونَ كَلاًّ عَلى أهلِكَ ، فَإِن شِئتُ رَزَقتُكَ ، وإن شِئتُ قَتَّرتُ عَلَيكَ ، وأَنتَ غَيرُ مَعذورٍ عِندي الكافى : ج ۵ ص ۶۷ ح ۱ ، تحف العقول : ص ۳۵۰ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20452
صفحه از 296
پرینت  ارسال به