45
فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

د ـ خوارى

۴۵.الكافىـ به نقل از فضل بن ابو قرّه ـ: من، خود، در محضر امام صادق عليه‏السلام بودم كه وى در باره مردى سؤال كرد و فرمود: «چرا به سفر حج نرفته است ؟». گفته شد: بازرگانى را رها كرده و دستش تنگ شده است. امام عليه‏السلام كه تكيه داده بود، راست نشست و به آنان فرمود: «بازرگانى را رها نكنيد كه خوار مى‏شويد. تجارت كنيد تا خدا به شما بركت دهد».۱

ه ـ مستجاب نشدن دعا

۴۶.الكافىـ به نقل از على بن عبد العزيز ـ: امام صادق عليه‏السلام به من فرمود: «عمر بن مسلم، چه مى‏كند ؟». گفتم: فدايت شوم ! به عبادت روى آورده و تجارت را ترك كرده است. فرمود: «واى بر او ! آيا نمى‏داند آن كه روزى طلبيدن را رها كند، دعايش پذيرفته نمى‏شود ؟ گروهى از ياران پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله آن گاه كه اين آيه نازل شد: «و هر كه از خدا پروا كند، براى او راه بيرون شدن [از هر دشوارى و اندوهى] پديد آورد ؛ و او را از جايى كه گمان ندارد، روزى مى‏دهد»۲، درها [ى دكّان‏هايشان] را بستند و به عبادت روى آوردند و گفتند: ما روزى‏مان تأمين شد [و ديگر نيازى به كار كردن نداريم]. اين خبر به پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله رسيد. آنان را فرا خواند و فرمود: «چه چيز شما را به اين كار، وا داشت ؟». گفتند: اى پيامبر خدا ! روزى ما تضمين شده است. پس ما به عبادت روى آورديم. فرمود: «هر كس چنين كند، دعايش پذيرفته نمى‏شود. وظيفه شما روزى طلبيدن است».۳

1.. سَأَلَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام عَن رَجُلٍ وأَنَا حاضِرٌ ، فَقالَ : ما حَبَسَهُ عَنِ الحَجِّ ؟ فَقيلَ : تَرَكَالتِّجارَةَ وقَلَّ شَيؤُهُ ، قالَ : وكانَ مُتَّكِئا فَاستَوى جالِسا ، ثُمَّ قالَ لَهُم :
لا تَدَعُوا التِّجارَةَ فَتَهونوا ، اِتَّجِروا بارَكَ اللّه‏ُ لَكُم الكافى : ج ۵ ص ۱۴۹ ح ۸ ، تهذيب الأحكام : ج ۷ ص ۳ ح ۶ .

2.. طلاق : آيه ۲ و ۳ .

3.. قالَ لي أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام : ما فَعَلَ عُمَرُ بنُ مُسلِمٍ ؟ قُلتُ : جُعِلتُ فِداكَ أقبَلَ عَلَى العِبادَةِوتَرَكَ التِّجارَةَ .
فَقالَ : وَيحَهُ ! أما عَلِمَ أنَّ تارِكَ الطَّلَبِ لا يُستَجابُ لَه ؟ إنَّ قَوما مِن أصحابِ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهلَمّا نَزَلَت : « وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ » أغلَقُوا الأَبوابَ وأَقبَلوا عَلَى العِبادَةِ ، وقالوا : قَد كُفينا ، فَبَلَغَ ذلِكَ النَّبِيَّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهفَأَرسَلَ إلَيهِم ، فَقالَ :
ما حَمَلَكُم عَلى ما صَنَعتُم ؟ قالوا : يا رَسولَ اللّه‏ِ ، تُكُفِّلَ لَنا بِأَرزاقِنا فَأَقبَلنا عَلَى العِبادَةِ .
فَقالَ : إنَّهُ مَن فَعَلَ ذلِكَ لَم يُستَجَب لَهُ ، عَلَيكُم بِالطَّلَبِ الكافى : ج ۵ ص ۸۴ ح ۵ ، تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۳۲۳ ح ۸۸۵ .


فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
44

خلاصه آنكه تأثير تجارت كردن و ترك تجارت بر فزونى يا كاهش عقل، مطابق با هر يك از سه احتمال پيش گفته، مورد نظر روايات است ؛ اگر چه احتمال اول روشن‏تر و قابل دفاع‏تر است، ولى تعارضى با احتمال دوم و سوم ندارد.

ارزش تجارت و نكوهش ترك آن

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20105
صفحه از 296
پرینت  ارسال به