ج ـ خواندن آياتى از قرآن

۴۳۰.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: اى بازاريان ! آيا هر يك از شما نمى‏تواند زمانى كه از بازار برگشت، ده آيه بخواند تا خداوند به ازاى هر آيه‏اى يك حسنه برايش بنويسد ؟^۲

1.. قُلتُ لِأَبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام : إنَّهُ كانَ في يَدي شَيءٌ تَفَرَّقَ وضِقتُ ضيقا شَديدا ، فَقالَ لي :ألَكَ حانوتٌ فِي السّوقِ ؟ قُلتُ : نَعَم وقَد تَرَكتُهُ ، فَقالَ : إذا رَجَعتَ إلَى الكوفَةِ فَاقعُد في حانوتِكَ وَاكنُسهُ ، فَإِذا أرَدتَ أن تَخرُجَ إلى سَوقِكَ فَصَلِّ رَكعَتَينِ أو أربَعَ رَكَعاتٍ ، ثُمَّ قُل في دُبُرِ صَلاتِكَ : «تَوَجَّهتُ بِلا حَولٍ مِنّي ولا قُوَّةٍ ، ولكِن بِحَولِكَ وقُوَّتِكَ ، أبرَأُ إلَيكَ مِنَ الحَولِ وَالقُوَّةِ إلاّ بِكَ ، فَأَنتَ حَولي ومِنكَ قُوَّتي ، اللّهُمَّ فَارزُقني مِن فَضلِكَ الواسِعِ رِزقا كَثيرا طَيِّبا وأَنَا خافِضٌ في عافِيَتِكَ ، فَإِنَّهُ لا يَملِكُها أحَدٌ غَيرُكَ» .
قالَ : فَفَعَلتُ ذلِكَ ، وكُنتُ أخرُجُ إلى دُكّاني حَتّى خِفتُ أن يأخُذَنِي الجابي بِاُجرَةِ دُكّاني وما عِندي شَيءٌ .
قالَ : فَجاءَ جالِبٌ بِمَتاعٍ فَقالَ لي : تُكريني نِصفَ بَيتِكَ ؟ فَأَكرَيتُهُ نِصفَ بَيتي بِكِرَى البَيتِ كُلِّهِ ، قالَ : وعَرَضَ مَتاعَهُ فَاُعطِيَ بِهِ شَيئا لَم يَبِعهُ ، فَقُلتُ لَهُ : هَل لَكَ إلَيَّ خَيرٌ تَبيعُني عِدلاً مِن مَتاعِكَ هذا أبيعُهُ وآخُذُ فَضلَهُ وأَدفَعُ إلَيكَ ثَمَنَهُ ؟ قالَ : وكَيفَ لي بِذلِكَ ؟ قالَ : قُلتُ : ولَكَ اللّه‏ُ عَلَيَّ بِذلِكَ .
قالَ : فَخُذ عِدلاً مِنها ، فَأَخَذتُهُ ورَقَّمتُهُ .
وجاءَ بَردٌ شَديدٌ ، فَبِعتُ المَتاعَ مِن يَومي ودَفَعتُ إلَيهِ الثَّمَنَ وأَخَذتُ الفَضلَ ، فَما زِلتُ آخُذُ عِدلاً عِدلاً فَأَبيعُهُ وآخُذُ فَضلَهُ وأَرُدُّ عَلَيهِ مِن رَأسِ المالِ ، حَتّى رَكِبتُ الدَّوابَّ وَاشتَرَيتُ الرَّقيقَ وبَنَيتُ الدّورَ الكافى : ج ۳ ص ۴۷۴ ح ۳ ، تهذيب الأحكام : ج ۳ ص ۳۱۲ ح ۹۶۷ .

2.. يا مَعشَرَ التُّجّارِ ، أيَعجِزُ أحَدُكُم إذا رَجَعَ مِن سوقِهِ أن يَقرَأَ عَشرَ آياتٍ ، فَيَكتُبُ اللّه‏ُ لَهُبِكُلِّ آيَةٍ حَسَنَةً ؟ المعجم الكبير : ج ۱۱ ص ۳۱۵ ح ۱۲۱۱۹ ، شعب الإيمان : ج ۲ ص ۳۴۹ ح ۲۰۰۳ .

فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

270

رفت و سخت در مضيقه هستم. فرمود: «آيا دكّانى در بازار دارى ؟». گفتم: آرى ؛ امّا رهايش كرده‏ام. فرمود: «چون به كوفه برگشتى، در دكّانت بنشين و آن را آب و جارو بزن و هر گاه خواستى به بازار روى، دو يا چهار ركعت نماز بخوان و در پىِ آن بگو: "مى‏روم، نه با نيرو و توانى از خود، كه با نيرو و توانِ تو. از هر نيرو و توانى به درگاه تو اعلام برائت مى‏كنم، مگر نيرو و توان تو ؛ زيرا كه تويى نيروى من و توان من از توست. بار خدايا ! از فضل بى‏كرانت، به من روزى فراوان و پاك، عطا فرما، در حالى كه در عافيت تو آسوده به سر مى‏برم ؛ زيرا كه احدى جز تو، مالك عافيت نيست"».
ابن طيّار مى‏گويد: من اين كار را كردم و با اين ترس به دكّانم مى‏رفتم كه مأمور ماليات، اجاره دكّانم را از من مطالبه كند و من، آه در بساط نداشتم.
يك روز تاجر سيّارى، كالايى آورد و به من گفت: نصف حجره‏ات را به من اجاره مى‏دهى ؟ من نصف حجره‏ام را به قيمت اجاره تمام حجره، به او اجاره دادم و كالايش را به فروش گذاشت، امّا به قيمتى از او مى‏خريدند كه نفروخت. به او گفتم: آيا حاضرى خيرى از تو به من برسد ؟ يك لنگه بار از اين كالايت را به من مى‏فروشى و من، آن را بفروشم و سودش را بردارم و اصل پولش را به تو بدهم ؟ گفت: چه تضمينى است كه به من بدهى ؟ گفتم: خدا را شاهد مى‏گيرم. گفت: يك لنگه بار را بردار. من برداشتم و آن را يادداشت كردم. سرماى شديدى آمد و من، همان روز كالا را فروختم و بهايش را به او دادم و سودش را برداشتم. به همين ترتيب، يك لنگه يك لنگه بر مى‏داشتم و مى‏فروختم و سودش را بر مى‏داشتم و سرمايه‏اش را به او برمى‏گرداندم تا آن كه بر چارپايان نشستم و برده‏ها خريدم و خانه‏ها

نام منبع :

فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

سایر پدیدآورندگان :

محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري

تعداد جلد :

1

ناشر :

انتشارات دارالحدیث

محل نشر :

قم

تاریخ انتشار :

1395

نوبت چاپ :

اول

کتاب فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد، يکى از فرهنگ‏نامه‏ هايى است که از دانش‏نامه قرآن و حديث بر گرفته شده و با هدف استوار سازى فرهنگ دينى، اصلاح فرهنگ عمومى و ترويج معارف اصيل اسلام منتشر مى ‏شود.
درآمد اين فرهنگ‏نامه، توضيحى کوتاه درباره واژه‏ شناسى تجارت، معناى آن در علم حقوق، پيشينه نظريّه‏ هاى تجارى مدرن و کاربرد واژه تجارت در قرآن و حديث در تجارت مادّى و معنوى است.
در ادامه کتاب، متن ره‏نمودهاى پيشوايان اسلام درباره انواع داد و ستد، بازرگانى، احکام، آداب و آسيب‏ هاى خريد و فروش، همچنين توصيه‏ هايى درباره شغل‏ ها و معاملات نکوهيده و مباحثى مرتبط با بازار، قيمت‏ گذارى اجناس، گرانى و ارزانى، با نظمى نو و به طور نسبى، جامع، همراه با تحليل‏ هاى مورد نياز در هشت فصل آورده مى ‏شوند:
در فصل اوّل، به جايگاه تاجر و کاسب درستکار، اهمّيت تجارت و برکات مادّى و معنوى آن، آثار زيانبار مادّى و معنوىِ بيکارى و تبيين سهم تجارت در توسعه اقتصادى، پرداخته شده است.
در فصل دوم، معيارهاى کلّى در صحّت و بطلان معاملات و داد و ستدها تبيين شده ‏اند.
فصل سوم، درباره مهم‏ترين احکام تجارت، مانند: رضايت طرفين معامله، کتمان نکردن عيب کالا، کامل دادن حقّ مشترى، رعايت حق و عدل و دورى کردن از حرامخوارى است.
فصل چهارم به تبيين آداب تجارت اختصاص دارد، از جمله: آموختن احکام تجارت، ياد خدا، دعا و طلب خير کردن از خداوند سبحان، صداقت و راستگويى، رعايت احتياط در توزين از سوى دو طرف معامله، انتخاب جنس مرغوب و باکيفيت، انتخاب نخستين قيمت پيشنهادى، گذشت و آسان‏ نگيرى در معامله، فسخ کردن معامله فرد پشيمان، اعتدال در طلب روزى، صدقه دادن، يادداشت کردن و ثبت حساب‏ ها، مشورت کردن، شريک شدن با افراد خوش‏روزى، استعداديابى خود براى انتخاب شغل، جرئت ريسک کردنِ همراه با تدبير، انتخاب شهر خود براى اشتغال در صورت امکان، واگذار نکردن معاملات بزرگ به ديگرى و چانه زدن.
در ادامه نيز نمونه‏ هايى از خريدهاى امام على عليه‏ السلام گزارش شده‏ اند و پايان ‏بخش اين فصل، تحليلى درباره احکام و آداب تجارت است.
در فصل پنجم، آفت‏ هاى تجارت و داد و ستد تبيين شده ‏اند، مانند: ناآگاهى از احکام تجارت، دروغگويى، سوگند خوردن بويژه سوگند دروغ، خيانت، رباخوارى، کم ‏فروشى، بازارگرمى کردن براى ديگران، مغبون کردن کسى که اعتماد کرده، فريب دادن، خدا را فراموش کردن، انتخاب سرزمينى که ديندارى در آن جا امکان‏ پذير نيست، دبّه کردن در معامله، بى ‏انصافى در سود، فروش بر پايه تخمين و بدون اندازه‏ گيرى، گِله کردن از سود نبردن، وارد شدن در خريد و فروش ديگران، تعريف کردن از کالا هنگام فروش و بد گفتن از آن به وقت خريد، رد کردن سود اندک، معامله کردن با افراد بى ‏بخت و بى ‏روزى، معامله کردن با شرابخوار، خريد و فروش در مسجد، عرضه کالا در فاصله ميان طلوع فجر تا طلوع خورشيد و خارج نشدن براى سفر تجارى در سه شب آخر هر ماه.
فصل ششم به شغل ‏ها و معامله ‏هاى نکوهيده مانند: تجارت مواد غذايى و ارزاق عمومى، سلاّخى، کفن ‏فروشى و نيز فروختن ملک بدون جاى ‏گزين کردن آن، اختصاص دارد. در پايان اين بخش، حکمت ناپسندىِ اين گونه شغل‏ ها و معامله ‏ها بيان شده است.
فصل هفتم درباره مباحث مربوط به بازار است. در اين فصل، نخست احاديثى که بر نکوهش بازار دلالت دارند، گزارش و تبيين مى ‏شوند و سپس مباحثى در موضوع بازار، مانند: ضرورت نظارت بر بازار، ره‏نمودهايى از پيامبر صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏ آله و امام على عليه‏ السلام براى بازاريان، برخورد تند امام على عليه ‏السلام با خيانت کارگزار بازار، و شمارى از احکام و آداب بازار، بيان مى ‏گردند.
فصل هشتم درباره قيمت‏ گذارى کالا و ارزانى و گرانى اجناس است. در اين فصل، ابتدا احاديثى که بر نکوهش قيمت‏ گذارى براى اجناس دلالت دارند، گزارش و تبيين مى ‏شوند و در ادامه، احاديثى درباره: نعمتِ ارزانى کالاها، پرهيز از هر اقدامى که موجب گرانى مى‏ شود، مواسات با مردم هنگام گرانى و دعا کردن براى کاهش قيمت‏ ها آورده مى ‏شوند.

نتیجه جستجو برای « »