183
فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

۲۸۴.المناقب، ابن شهر آشوب ـ به نقل از ابن عبّاس، در باره فرموده خداوند متعال: «و هر گاه داد و ستدى يا سرگرمى‏اى ببينند، به سوى آن روى‏آور مى‏شوند و تو را در حالى كه ايستاده‏اى، ترك مى‏كنند» ـ: دِحيه كلبى در روز جمعه، از شام خواروبار آورد و در محل احجار الزّيت، بساط كرد و سپس شروع به طبل زدن كرد تا آمدن خود را به مردم، اعلام كند. پس مردم به سوى او پراكنده شدند، بجز على و حسن و حسين و فاطمه عليهم‏السلام و سلمان و ابو ذر و مقداد و صُهَيب. مردم، پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را كه بر منبر ايستاده بود و خطبه مى‏خواند، رها كردند.
پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «خداوند در روز جمعه به مسجد من نگريست و اگر نبودند اين گروهى كه در مسجدم نشسته بودند، مدينه بر سر مردمش آتش مى‏گرفت و همانند قوم لوط، سنگ‏باران مى‏شدند. آيه «مردانى كه آنها را باز نمى‏دارد هيچ داد و ستدى»۱ تا آخر آيه، در باره اين چند نفر [كه در مسجد نشستند]فرود آمد.۲

1.. نور : آيه ۳۷ .

2.. في قَولِهِ تَعالى : « وَ إِذَا رَأَوْاْ تِجَـرَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّواْ إِلَيْهَا وَ تَرَكُوكَ قَائِمًا » : إنَّ دِحيَةَالكَلبِيَّ جاءَ يَومَ الجُمُعَةِ مِنَ الشّامِ بِالميرَةِ ، فَنَزَلَ عِندَ أحجارِ الزَّيتِ ثُمَّ ضَرَبَ بِالطُّبولِ لِيُؤذِنَ النّاسَ بِقُدومِهِ ، فَانفَضَّ النّاسُ إلَيهِ إلاّ عَلِيٌّ ، وَالحَسَنُ وَالحُسَينُ وفاطِمَةُ عليهم‏السلاموسَلمانُ وأَبوذَرٍّ وَالمِقدادُ وصُهَيبٌ ، وتَرَكُوا النَّبِيَّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قائِما يَخطُبُ عَلَى المِنبَرِ .
فَقالَ النَّبِيُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : لَقَد نَظَرَ اللّه‏ُ يَومَ الجُمُعَةِ إلى مَسجِدي ، فَلَولاَ الفِئَةُ الَّذينَ جَلَسوا في مَسجِدي لاَنضَرَمَتِ المَدينَةُ عَلى أهلِها نارا ، وحُصِبوا بِالحِجارَةِ كَقَومِ لوطٍ . ونَزَلَ فيهِم : « رِجَالٌ لاَّ تُلْهِيهِمْ تِجَـرَةٌ »الآيَةَ المناقب لابن شهر آشوب : ج ۲ ص ۱۴۶ ، بحارالأنوار : ج ۸۹ ص ۱۹۵ ح ۳۹ .


فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
182

۵ / ۱۰

فرمواش كردن خدا

قرآن

«وَ إِذَا رَأَوْا تِجَرَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّوا إِلَيْهَا وَ تَرَكُوكَ قَآئِمًا قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجَرَةِ وَ اللَّهُ خَيْرُ الرَّ زِقِينَ».۱

«و هر گاه داد و ستدى يا سرگرمى‏اى ببينند، به سوى آن روى مى‏آورند و تو را ايستاده، [در حال ايراد خطبه نماز جمعه]، رها مى‏كنند. بگو: آنچه نزد خداست، بهتر از لهو و تجارت است و خداوند، بهترينِ روزى دهندگان است».

حديث

۲۸۳.امام كاظم عليه‏السلام ـ از اجدادش ـ: پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در روز جمعه ايستاده بود و خطبه[ى نماز جمعه را]مى‏خواند و بازارى بود كه به آن بَطحا مى‏گفتند و بنى سليم، اسير و اسب و گوسفند به آن بازار [براى فروش]مى‏آوردند. انصار هم در مراسم ازدواجشان، دُهُل و سُرنا مى‏زدند و مردم با شنيدن آن به طرفشان [از مسجد] خارج شدند و پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را در حال خطبه‏خوانى رها كردند. پس، خداوند عز و جل آنها را به سبب اين كار، سرزنش فرمود و اين آيه را فرو فرستاد: «و چون داد و ستد يا سرگرمى ببينند، به سوى آن روى‏آور مى‏شوند و تو را در حالى كه ايستاده‏اى، ترك مى‏كنند. بگو: آنچه نزد خداست، از سرگرمى و از داد و ستد بهتر است، و خدا، بهترينِ روزى دهندگان است».۲

1.. جمعه: آيه ۱۱.

2.. بَينَما رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قائِما يَخطُبُ يَومَ الجُمُعَةِ وكانَت سوقا يُقالُ لَها البَطحاءُ ، وكانَتبَنو سُلَيمٍ تَجلِبُ إلَيهَا السَّبيَ وَالخَيلَ وَالغَنَمَ ، وكانَتِ الأَنصارُ إذا تَزَوَّجوا ضَرَبوا بِالكَبَرِ وَالمِزمارِ ، وإذا سَمِعوا ذلِكَ خَرَجَ النّاسُ إلَيهِم وتَرَكوا رَسولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهقائِما ، فَعَيَّرَهُمُ اللّه‏ُ عز و جلبِذلِكَ ، فَأَنزَلَ اللّه‏ُ تَعالى : « وَ إِذَا رَأَوْاْ تِجَـرَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّواْ إِلَيْهَا وَ تَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجَـرَةِ وَ اللَّهُ خَيْرُ الرَّ زِقِينَ »الجعفريات : ص ۴۳ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20292
صفحه از 296
پرینت  ارسال به