165
فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

را بخورد، او خائن است تا آن گاه كه توبه كند.۱

۲۲۴.امام صادق عليه‏السلام: بدترين مردم، بازرگانان خيانتكارند.۲

۲۲۵.تهذيب الأحكامـ به نقل از على بن ابى حمزه ـ: از مَعمَر زيّات شنيدم كه از امام صادق عليه‏السلام مى‏پرسد و گفت: فدايت شوم ! من مردى روغن‏فروشم و از شام برايم روغن مى‏آورند [تا آنها را براى صاحبش بفروشم]. آيا از آنچه مى‏فروشم براى خودم بردارم ؟۳
فرمود: «دوست ندارم اين كار را بكنى». مَعمَر گفت: كمتر از آن مبلغى كه بفروشم براى خودم بر نمى‏دارم. فرمود: «آن را به ديگرى بفروش و خودت، چيزى از آن برندار. بگو بدانم اگر شخصى به تو گفته بود: رطلى از دينار هم برايت كم نمى‏كنم [و همه پول آن را بايد بدهى]، آن گاه چگونه عمل مى‏كردى ؟ نزديك اين كار نشو.۴

۲۲۶.تهذيب الأحكامـ به نقل از خالد قلانسى ـ: به امام صادق عليه‏السلام گفتم: شخصى جامه‏اى نزدم مى‏آورد [تا آن را برايش بفروشم] و من آن را به فروش مى‏گذارم

1.. مَن بايَعَ رَجُلاً بَيعا ومِن نِيَّتِهِ أن يَذهَبَ بِحَقِّهِ ، فَهُوَ خائِنٌ حَتّى يَتوبَ المصنّف لعبدالرزّاق : ج ۶ ص ۱۸۶ ح ۱۰۴۴۵ ، تاريخ دمشق : ج ۲۴ ص ۲۳۷ ح ۵۲۴۲ .

2.. شَرُّ الرِّجالِ التُّجّارُ الخَوَنَةُ بحارالأنوار : ج ۱۰۳ ص ۱۰۳ ح ۵۵ .

3.. يعنى : آيا مى‏توانم روغن [و كالايى] را كه صاحبش نزد من گذاشته تا آن را برايشبفروشم ، به جاى فروختن به ديگرى ، خودم بردارم و پولش را بدهم ؟

4.. سَمِعتُ مَعمَرَ الزَّيّاتَ يَسأَلُ أبا عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلامفَقالَ : جُعِلتُ فِداكَ ، إنّي رَجُلٌ أبيعُ الزَّيتَيَأتيني مِنَ الشّامِ فَآخُذُ لِنَفسي مِمّا أبيعُ ؟
قالَ : ما اُحِبُّ لَكَ ذلِكَ ، قالَ : إنّي لَستُ أنقُصُ نَفسي شَيئا مِمّا أبيعُ ، قالَ : بِعهُ مِن غَيرِكَ ولا تَأخُذ مِنهُ شَيئا ، أرَأَيتَ لَو أنَّ الرَّجُلَ قالَ لَكَ : لا أنقصُكُ رِطلاً مِن دينارٍ ، كَيفَ كُنتَ تَصنَعُ ؟ لا تَقرَبهُ تهذيب الأحكام : ج ۷ص ۱۲۸ ح ۵۵۸ ، وسائل الشيعة : ج ۱۲ ص ۲۹۰ ح ۲۲۸۱۸ .


فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
164

۵ / ۴

خيانت

۲۲۱.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: خداوند در روز قيامت، شش گروه را به سبب شش چيز عذاب مى‏كند: فرمان‏روايان را به سبب ستم، عالمان را به سبب حسادت، عرب‏ها را به سبب تعصّب [عربى]، زمينداران را به سبب تكبّر، روستاييان را به سبب نادانى، و تاجران را به سبب خيانت.
و شش گروه به سبب شش چيز به بهشت مى‏روند: فرمان‏روايان به سبب دادگرى، عالمان به سبب خيرخواهى، عرب‏ها به سبب فروتنى، زمينداران به سبب مردم‏آميزى، تاجران به سبب درستكارى، و روستاييان به سبب دلْ‏پاكى.۱

۲۲۲.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: شش دسته، پيش از حسابرسى، به آتش [دوزخ]در مى‏آيند: فرمان‏روايان به سبب ستم، عرب‏ها به سبب تعصّب، زمينداران به سبب تكبّر، بازرگانان به سبب خيانت، روستاييان به سبب نادانى، و دانشمندان به سبب حسد.۲

۲۲۳.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: هر كس با شخصى معامله‏اى كند و قصدش اين باشد كه حقّ او

1.. يُعَذِّبُ اللّه‏ُ يَومَ القِيامَةِ سِتَّةَ نَفَرٍ بِسِتَّةِ أشياءَ : الاُمَراءَ بِالجَورِ ، وَالعُلَماءَ بِالحَسَدِ ،وَالعَرَبَ بِالعَصَبِيَّةِ ، وَالدَّهاقينَ بِالكِبرِ ، وأَهلَ الرَّساتيقِ بِالجَهلِ ، وَالتُّجّارَ بِالخِيانَةِ .
وسِتَّةٌ يَدخُلونَ الجَنَّةَ بِسِتَّةٍ : الاُمَراءُ بِالعَدلِ ، وَالعُلَماءُ بِالنَّصيحَةِ ، وَالعَرَبُ بِالتَّواضُعِ ، وَالدَّهاقينُ بِالاُلفَةِ ، وَالتُّجّارُ بِالصِّدقِ ، وأَهلُ الرَّساتيقِ بِالسَّلامَةِ كنز العمّال : ج ۱۶ ص ۲۶۱ ح ۴۴۳۶۹ .

2.. سِتَّةٌ يَدخُلونَ النّارَ قَبلَ الحِسابِ : الاُمَراءُ بِالجَورِ ، وَالعَرَبُ بِالعَصَبِيَّةِ ، وَالدَّهاقينُبِالتَّكَبُّرِ ، وَالتُّجّارُ بِالخِيانَةِ ، وأَهلُ الرُّستاقِ بِالجَهالَةِ ، وَالعُلَماءُ بِالحَسَدِ تفسير الفخر الرازى : ج ۳ ص ۲۵۶ ، اسد الغابة : ج ۵ ص ۲۷۲ الرقم ۵۱۵۳ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20265
صفحه از 296
پرینت  ارسال به