135
فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد

فرمود: «اى پيرمرد ! لطف كن و پيراهنى سه درهمى به من بده» ؛ امّا چون پيرمرد ايشان را شناخت، چيزى از او نخريد و نزد ديگرى رفت و چون او نيز امير مؤمنان را شناخت، از او هم چيزى نخريد و نزد پسرك جوانى رفت و پيراهنى به سه درهم از او خريد و آن را كه [آستين‏هايش] ما بين مچ و آرنج ايشان بود، پوشيد. پدر آن پسر، يعنى صاحب جامه، آمد. به او گفتند: فلانى ! پسرت امروز پيراهنى را به سه درهم به امير مؤمنان فروخت. پدرش به او گفت: چرا دو درهم نگرفتى ؟ آن گاه يك درهم را گرفت و نزد امير مؤمنان آورد و گفت: اى امير مؤمنان ! اين درهم را بگير. فرمود: «موضوع اين درهم چيست ؟». گفت: قيمت پيراهن ما دو درهم بوده است. فرمود: «من با رضايت خريدم و او با رضايت [پولش را]گرفت».۱

۱۸۲.روضة الواعظينـ به نقل از اصبغ بن نُباته ـ: امير مؤمنان عليه‏السلام، همراهِ قنبر، به بازار پارچه‏فروشان آمد و با مردى براى خريد دو جامه به گفتگو پرداخت و فرمود: «به من دو جامه بفروش». مرد گفت: اى امير مؤمنان ! آنچه

1.. خَرَجتُ مِنَ المَسجِدِ فَإِذا رَجُلٌ يُنادي مِن خَلفي : اِرفَع إزارَكَ ؛ فَإِنَّهُ أنقى لِثَوبِكَ وأَتقىلَكَ ، وخُذ مِن رَأسِكَ إن كُنتَ مُسلِما . فَمَشَيتُ خَلفَهُ ، فَقُلتُ : مَن هذا ؟ فَقالَ لي رَجُلٌ : هذا عَلِيٌّ أميرُ المُؤمِنينَ .
قالَ : ثُمَّ أتى دارَ فُراتٍ وهُوَ سوقُ الكَرابيسِ ، فَقالَ : يا شَيخُ ، أحسِن بَيعي في قَميصٍ بِثَلاثَةِ دَراهِمَ ، فَلَمّا عَرَفَهُ لَم يَشتَرِ مِنهُ شَيئا ، ثُمَّ أتى آخَرَ فَلَمّا عَرَفَهُ لَم يَشتَرِ مِنهُ شَيئا ، فَأَتى غُلاما حَدَثا فَاشتَرى مِنهُ قَميصا بِثَلاثَةِ دَراهِمَ ، ولَبِسَهُ ما بَينَ الرُّسغَينِ إلَى الكَعبَينِ . قالَ : فَجاءَ أبُو الغُلامِ صاحِبُ الثَّوبِ ، فَقيلَ : يا فُلانُ ، قَد باعَ ابنُكَ اليَومَ مِن أميرِ المُؤمِنينَ قَميصا بِثَلاثَةِ دَراهِمَ ، قالَ : أفَلا أخَذتَ دِرهَمَينِ ؟
فَأَخَذَ أبوهُ دِرهَما وجاءَ بِهِ إلى أميرِ المُؤمِنينَ ، فَقالَ : أمسِك هذَا الدِّرهَمَ يا أميرَ المُؤمِنينَ . قالَ : ما شَأنُ هذَا الدِّرهَمِ ؟ قالَ : كانَ قَميصُنا ثَمَنَ دِرهَمَينِ ، قالَ : باعَني بِرِضايَ وأَخَذَ بِرِضاهُ (السنن الكبرى : ج ۱۰ ص ۱۸۴ ح ۲۰۲۹۳ ، المنتخب من مسند عبد بن حميد : ص ۶۲ ح ۹۶) .


فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
134

۴ / ۲۲

نمونه‏هايى از خريد شخصى امير مؤمنان علیه السلام در زمان خلافتش

۱۸۰.خصائص الأئمّة عليهم‏السلام: از يكى از غلامان خاندان اَشتر نخعى روايت شده كه گفت: زمانى كه نوجوان بودم، امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه‏السلام را ديدم كه به بازار كوفه آمد. به لباس‏فروشى فرمود: «آيا مرا مى‏شناسى ؟».
گفت: آرى. تو امير مؤمنانى.
از او رد شد و از ديگرى پرسيد. او هم همان گونه پاسخ داد تا آن كه به شخصى رسيد كه گفت: تو را نمى‏شناسم. از وى پيراهنى خريد و پوشيد.
آن گاه فرمود: «سپاس، خدايى را كه على بن ابى طالب را پوشاند».
او از كسى لباس خريد كه وى را نمى‏شناخت، كه مبادا به جهت امير مؤمنان بودنش ارزان‏تر بفروشد.۱

۱۸۱.السنن الكبرىـ به نقل از ابن مطر ـ: از مسجد بيرون آمدم، ناگاه شنيدم كه مردى از پشت سرم صدا مى‏زند: «ازارت را بالا بكش ؛ زيرا اين كار، هم جامه‏ات را پاكيزه‏تر مى‏كند و هم به تقوا نزديك‏تر است. موهاى سرت را هم كوتاه كن، اگر مسلمان هستى». من دنبالش رفتم و پرسيدم: اين كيست ؟ مردى به من گفت: اين، امير مؤمنان على بن ابى طالب است.
سپس به محلّه فرات رفت كه بازار كرباس‏فروشان بود و [به پيرمردى]

1.. رُوِيَ عَن مَولىً لِبَنِي الأَشتَرِ النَّخَعِيِّ قالَ : رَأَيتُ أميرَ المُؤمِنينَ عَلِيّا عليه‏السلام وأَنَا غُلامٌ وقَدأتَى السّوقَ بِالكوفَةِ ، فَقالَ لِبَعضِ باعَةِ الثِّيابِ : أ تَعرِفُني ؟ قالَ : نَعَم ، أنتَ أميرُ المُؤمِنينَ ، فَتَجاوَزَهُ ، وسَأَلَ آخَرَ ، فَأَجابَ بِمِثلِ ذلِكَ ، إلى أن سَأَلَ واحِدا فَقالَ : ما أعرِفُكَ ، فَاشتَرى مِنهُ قَميصا ، فَلَبِسَهُ ، ثُمَّ قالَ : الحَمدُ للّه‏ِِ الَّذي كَسا عَلِيَّ بنَ أبي طالِبٍ .
وإنَّمَا ابتاعَ عليه‏السلام مِمَّن لا يَعرِفُهُ ؛ خَوفا مِنَ المُحاباةِ في إرخاصِ مَا ابتاعَهُ خصائص الأئمّة عليهم‏السلام : ص۸۰ ، مستدرك الوسائل : ج ۳ ص ۳۲۰ ح ۳۶۷۹ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ سيّدمجتبي غيوري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20173
صفحه از 296
پرینت  ارسال به