۵۴. پيامبر خدا صلىاللهعليهوآلهـ در پاسخ سؤال از توبه نصوح ـ: توبه نصوح، پشيمانى از گناه است آن گاه كه از تو سر مىزند. پس فورا با پشيمانىِ خود، از خدا آمرزش بخواهى و ديگر هرگز به آن بر نگردى.۱
۵۵.مجمع البيانـ به نقل از ابن عبّاس ـ: مُعاذ بن جَبَل گفت: اى پيامبر خدا! توبه نصوح چيست؟ فرمود: «اين كه انسان، توبه كند و ديگر به گناهى برنگردد، چنان كه شير [دوشيده] به پستان باز نمىگردد».۲
۵۶.امام على عليهالسلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه توبه نصوح چيست؟ ـ: پشيمانى در دل، آمرزشخواهى به زبان، و تصميم بر باز نگشتن [به گناه].۳
۵۷.امام صادق عليهالسلام: توبه نصوح، اين است كه باطن مرد، همچون ظاهر او و [بلكه] بهتر باشد.۴
۵۸.معانى الأخبارـ به نقل از احمد بن هلال ـ: از امام هادى عليهالسلام، پرسيدم: توبه نصوح چيست؟ نوشت: «توبه نصوح، اين است كه باطن، همچون ظاهر و بهتر از آن شود».۵
1.هُوَ النَّدَمُ عَلَى الذَّنبِ حينَ يَفرُطُ مِنكَ ، فَتَستَغفِرُ اللّهَ عز و جل بِنَدامَتِكَ عِندَ الحافِرِ ، ثُمَّ لا تَعودُ إلَيهِأبَدا شعب الإيمان : ج ۴ ص ۳۷۵ ح ۵۴۵۷ ، النهاية : ج ۱ ص ۴۰۶ .
2.قالَ مُعاذُ بنُ جَبَلٍ : يا رَسولَ اللّهِ ! مَا التَّوبَةُ النَّصوحُ ؟ قالَ : أن يَتوبَ التّائِبُ ثُمَّ لا يَرجِعَ فيذَنبٍ ، كَما لا يَعودُ اللَّبَنُ إلَى الضَّرعِ مجمع البيان : ج ۱۰ ص ۴۷۷ ؛ تاريخ الطبري : ج ۱ ص ۷۳ .
3.نَدَمٌ بِالقَلبِ ، وَاستِغفارٌ بِاللِّسانِ ، وَالقَصدُ عَلى أن لا يَعودَ تحف العقول : ص ۲۱۰ ، عيونالحكم والمواعظ : ص ۲۰ ح ۱۰۹ .
4.التَّوبَةُ النَّصوحُ : أن يَكونَ باطِنُ الرَّجُلِ كَظاهِرِهِ وأَفضَلَ معاني الأخبار : ص ۱۷۴ ح ۳ ،بحارالأنوار : ج ۶ ص ۲۲ ح ۲۲ .
5.سَأَلتُ أبَا الحَسَنِ الأَخيرَ عليهالسلام عَنِ التَّوبَةِ النَّصوحِ ما هِيَ ؟ فَكَتَبَ عليهالسلام : أن يَكونَ الباطِنُكَالظّاهِرِ ، وأَفضَلَ مِن ذلِكَ معاني الأخبار : ص ۱۷۴ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۲۲ ح ۲۰ .
