191
فرهنگ نامه توبه

مداومت ورزند تا به اين وسيله به فيض قرب الهى نائل شوند.

اين تبيين ضمن توضيح توبه معصومان، حقيقت توبه همه بندگان خدا را نيز بهتر بيان مى‏كند. امام خمينى در شرح اين مسئله توضيحى نسبتاً جامع دارد. براى حسن ختام اين بيان سخن ايشان را مى‏آوريم:

اولياى خدا، همواره انقطاع به سوى خدا دارند ؛ ولى به جهت مأموريت الهى خود، گاه به ناچار در مرآت عالم كثرات، توجه به حضرت حق مى‏كنند و همين نزد آنان كدورت محسوب شده و براى زدودنش، استغفار مى‏كنند. امام سجاد عليه‏السلام است كه مناجات‏هايش را شما مى‏بينيد و مى‏بينيد چطور از معاصى مى‏ترسد... از گناه خودشان گريه مى‏كردند تا صبح، از پيغمبر گرفته تا امام عصر (عج)، همه از گناه مى‏ترسيدند. گناه آن‏ها، غير از اين است كه من و شما داريم ؛ آن‏ها يك عظمتى را ادراك مى‏كردند كه توجه به كثرت، نزد آن‏ها از گناهان كبيره است...

آنان در مقابل عظمت خدا، وقتى كه خودشان را حساب مى‏كنند، مى‏بينند كه هيچ نيستند و هيچ ندارند. واقع مطلب، همين است ؛...

و از اين كه حضور در مقابل حق تعالى دارند و مع ذلك دارند مردم را دعوت مى‏كنند، از همين، كدورت حاصل مى‏شده.۱

1.صحيفه امام : ج ۲۰ ص ۲۶۸ و ۲۶۹ .


فرهنگ نامه توبه
190

آورد. از كارش پشيمان و نادم است كه چرا ۲۰۰ سكه را كسب نكرده است.

از طرفى توبه، يكى از عبادات بزرگ است. خداوند در قرآن مجيد، مؤمنان راستين را چنين توصيف مى‏كند:

«الصَّبِرِينَ وَالصَّدِقِينَ وَالْقَنِتِينَ وَالْمُنفِقِينَ وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحَارِ»۱ ؛

آنان شكيبايند و راست گو ؛ همواره اطاعت پيشه‏اند و انفاق گر و سحرگاهان، به استغفار مى‏پردازند.

و در جاى ديگر چنين مى‏فرمايد:

«إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِى جَنَّتٍ وَ عُيُونٍ * ءَاخِذِينَ مَا ءَاتَاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كَانُواْ قَبْلَ ذَ لِكَ مُحْسِنِينَ * كَانُواْ قَلِيلاً مِّنَ الَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ * وَ بِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ»۲ ؛

به يقين، پرهيزگاران در باغ‏هاى بهشت و در ميان چشمه‏ها قرار دارند، و آنچه پروردگارشان به آن‏ها بخشيده دريافت مى‏دارند، زيرا پيش از آن (در سراى دنيا) از نيكوكاران بودند ! آن‏ها كمى از شب را مى‏خوابيدند، و در سحرگاهان استغفار مى‏كردند».

بنا بر اين آيات، قرآن مجيد توبه و استغفار را عمل بهترين مؤمنان و شب زنده داران و متقيان معرفى كرده است. آرى، اگر به حقيقت توبه نظر كنيم، آن را زيباترين جلوه خضوع و خشوع و اظهار تذلل و زارى و اعتراف به قصور و تقصير بنده‏اى بى نهايت كوچك، در برابر آفريدگارى بى نهايت بزرگ مى‏يابيم. از اين رو، شايسته است كه اولياى الهى، بهتر و بيشتر از همگان، اين دعوت الهى را لبيك گويند و در تمام حالات خود، بر توبه و استغفار

1.آل عمران : آيه ۱۷ .

2.ذاريات : آيه ۱۵ ـ ۱۸ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه توبه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ رسول افقي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8289
صفحه از 239
پرینت  ارسال به