داشته باشند و اگر گناه كنند، ديگر معصوم نيستند. همچنين كثرت استغفار آنان پرسش برانگيز شده است و بايد ديد كه آنان از چه چيزى و براى چه استغفار مىكردند.
اين پرسشها از دير زمانى مطرح بوده و يك نمونه آن را على بن محمّد بن الجهم در مجلس مأمون از امام رضا عليهالسلام مىپرسد. وى با آوردن آياتى از قرآن كه در نگاه نخست دلالت بر لغزش يا گناه برخى انبيا، همچون آدم عليهالسلام، يونس عليهالسلام، داوود عليهالسلام و حضرت محمد صلىاللهعليهوآله دارد اين پرسش را مطرح مىكند كه اين آيات را چگونه با عصمت انبيا جمع مىكنيد. امام عليهالسلام نيز به تفصيل هر يك از آيات را توضيح مىدهند و معلوم مىشود كه هيچ يك از آنها به معناى متعارف گناه نبوده و آن بزرگواران معصوم از همه اين گناهان متوهم هستند.۱
از طرفى در قرآن كريم براى توبهكنندگان مقامات بلندى همچون محبوب خدا شدن در نظر گرفته شده است. خداوند متعال كسانى را كه زياد توبه مىكنند دوست دارد.۲ پيامبرانى را كه زياد توبه و انابه داشتند به نيكى مىستايد.۳ اگر توبه تنها از گناه باشد، كثرت توبه نشانه كثرت گناه است و اين با شأن پيامبران سازگار نيست. بنا بر اين، توبه اينان بايد معناى ديگرى داشته
1.عيون أخبار الرضا عليهالسلام : ج ۱ ص ۱۹۱ ـ ۱۹۵ .
2.« إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّ بِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ؛ خداوند توبه كاران و پاكان را دوست دارد . »البقرة : ۲۲۲ .
3.خداوند حضرت سليمان عليهالسلام و حضرت ايوب عليهالسلام را چنين ستوده است : « وَ وَهَبْنَا لِدَاوُودَ سُلَيْمَـنَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ ؛ به داوود سليمان را داديم ، و چه خوب بندهاى بود او ، او توبهكار بود » ص : آيه ۳۰ و « إِنَّا وَجَدْنَـهُ صَابِرًا نِّعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ ؛ ما او را شكيبا يافتيم چه خوب بندهاى است او! او توبهكار است . » (ص : آيه ۴۴) . أوّاب ، صيغه مبالغه از ريشه أ و ب ، به معناى بندهاى كه بسيار به سوى خداوند باز مىگردد . دو واژه أوّاب و تَوّاب كاربرد نزديكى دارند و در بسيارى موارد در كنار هم به كار رفتهاند .
