۲۵۹. مصباح الشريعةـ در روايتى كه آن را به امام صادق عليهالسلام نسبت داده است ـ: توبه، ريسمان الهى و يارى و كشش عنايت اوست. بنده بايد در هر حالى بر توبه، مداومت ورزد. هر گروهى از بندگان را توبهاى است: توبه انبيا از اضطراب درون است و توبه اوليا از وارد شدن خطورات گوناگون به دل و توبه اصفيا، از نَفَس كشيدن [بدون ياد خدا] و توبه خاصّان، از پرداختن به غير خدا و توبه عوام، از گناهان است. براى هر يك از ايشان، براى توبهاش و پايان كارش، شناختى و دانشى است كه شرح آنها در اين جا به درازا مىكشد:
امّا توبه عوام، اين است كه با آب حيات باطن خود را از گناهان بشويد و همواره به جرم خويش، اعتراف كند و از [اعمال و گفتار نادرست] گذشته، پشيمان باشد و در باره باقىمانده عمرش بيمناك باشد و گناهان خود را كوچك نشمارد كه اين امر، او را به تنبلى وا مىدارد. براى آنچه از طاعت خدا از دست داده است، پيوسته بگريد و افسوس خورَد و نفس خود را از شهوات باز دارد و از خداوند متعال، كمك بخواهد كه او را در پايبندى به توبهاش، استوار بدارد و از بازگشت به [اعمال و رفتار] گذشته، نگه دارد و نفس خود را در ميدان كوشش و عبادت، رياضت دهد و قضاى واجبات از دست رفتهاش را به جا آورد و ردّ مظالم كند و از دوستان بد، دورى گزيند و شبش را به عبادت و روزش را به روزه بگذرانَد و پيوسته به عاقبت خود بينديشد و در خوشى و ناخوشىاش، از خداوند متعال، كمك بخواهد و دست استعانت به سوى او دراز كند و در وقت محنتها و بلا، ثابتقدم بماند تا از درجه توّابان، سقوط نكند ؛ زيرا در اين كار، پاكى از گناهان است، افزودن بر عمل و بالا رفتن درجات.۱
ر. ك: نهج الذكر (با ترجمه فارسى): ج ۴ ص ۳۳ (بخش نهم / فصل دوم /
تشويق به آمرزشخواهى بسيار / بسيار آمرزش خواستن پيامبر صلىاللهعليهوآله).
