۵ / ۷

رفتن به بهشت آثار و بركات توبه

قرآن

«وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ غَيْرَ بَعِيدٍ * هَذَا مَا تُوعَدُونَ لِكُلِّ أَوَّابٍ حَفِيظٍ ؛^۱ [در آن روز] بهشت را به پرهيزگاران نزديك مى‏كنند و فاصله‏اى از آنان ندارد. اين، چيزى است كه به شما وعده داده مى‏شود، و براى كسانى است كه به سوى خدا بازمى گردند و پيمان‏ها و احكام او را حفظ مى‏كنند».

حديث

۲۴۶.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: بهشت براى هر توبه‏كننده است، و رحمت، براى هر كه [از گناه] باز ايستد.^۲

۲۴۷.مكارم الأخلاقـ به نقل از ابوذر ـ: پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «اى ابوذر! بنده، گناه مى‏كند و به سبب آن به بهشت مى‏رود». گفتم: چگونه، پدر و مادرم به فدايت، اى پيامبر خدا؟ فرمود: «آن گناه، پيش چشمان اوست در حالى كه از آن توبه مى‏كند و به سوى خداوند عز و جل مى‏گريزد تا آن كه به بهشت مى‏رود».^۳

۵ / ۸

خير دنيا و آخرت

قرآن

«وَيَقَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَارًا وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى

نيست، كه فرمان‏بردارى از حضرت حق نيز به حساب آمده است.^۱

براى روشن‏تر شدن موضوع مى‏توان نمونه‏اى آورد. فرض كنيد مال كسى را بدون اجازه برداشتيد و از آن بهره‏بردارى كرديد. در اين حال عنوان كار شما «غصب» است و اين غصب آثارى بر جاى مى‏نهد. يك اثر آن اين است كه آدمى را غاصب مى‏كند كه گونه‏اى بدبختى و تاريكى درونى مى‏آورد. اكنون اگر مالك آن مال بعداً اجازه داد. اينك آن تصرف در مال وى بدون اجازه او نيست. همين سبب مى‏شود كه تاريكى درونى و كدورت ايجاد شده از ميان برود. اجازه‏اى كه بعداً صادر شد، صورت رويه‏اى كار را دگرگون نكرد، ولى مجرمانه بودن كار را دگرگون كرد. همين كه خوشنودى مالك به دست آمد ديگر آثار منفى بر غصب مترتب نمى‏شود، ولى مى‏توان نشانه‏هايى از مهر و دوستى را جايگزين آن ديد به طورى كه تصرف مال وى نيز كارى زيبا و پسنديده به حساب آيد. در اينجا نمى‏خواهيم بگوييم در امور عينى دگرسانى‏اى واقع‏شده است، ولى در امور انفسى جايگزينى رخ داده و اين جايگزينى نيز واقعى است، نه مجازى و اعتبارى ؛ يعنى در نفس مالك ناخوشنودى جايش را به خوشنودى داده است و اين به معناى دگرگونى سيئه به حسنه است.^۲

با توضيحات ارائه شده مى‏توان چنين نتيجه گرفت كه همه گونه‏هاى ذكر شده براى تغيير حسنات به جاى سيئات، كما بيش شدنى‏اند و براى شمار فراوانى از آن‏ها نيز دليل داريم و نمى‏توان تنها در يك‏گونه از دگرگونى باز ايستاد. رحمت واسعه الهى مقتضى آن است كه تا آنجا كه بر پايه سنت‏هاى رايج در آفرينش شدنى باشد، دگرگونى رخ دهد ؛ بنا بر اين، بى‏جا نيست انتظار داشته باشيم كه همه گونه‏هاى ممكن دگرگونى روى دهد.