273
فرهنگ‌نامه جمعه

۳۰۶.امام رضا علیه السلامـ در بیان آن دسته از حکمت احکام که فضل بن شاذان، آنها را نقل کرده ـ: اگر گفته شود: چرا خطبه قرار داده شده؟ پاسخ داده می‏شود: زیرا نماز جمعه، همایشی فراگیر است و خداوند خواسته تا امام، راهى براى اندرز دادن به آنان، تشويقشان به اطاعت خدا، و ترساندنشان از نافرمانى داشته باشد، و آنان را به آنچه مصلحت دين و دنيايشان در آن است، آگاه نمايد، و نيز آنان را از اوضاع زمانه و کارهايى که مايه زيان و سود آنان است، باخبر سازد.
اگر گفته شود: چرا دو خطبه قرار داده شده؟ پاسخ داده می‏شود: از آن رو که خطبه‏ای برای ثناگویی و ستایش و تقدیس خدای عز و جل باشد و خطبه‏ای دیگر برای [بیان] نیازها و اتمام حجّت و هشدار دادن و دعا کردن و امر و نهی‏ کردن از آنچه مایه مصلحت و تباهی است و او قصد دارد آنها را آموزش دهد.


فرهنگ‌نامه جمعه
272

۳۰۶.الإمام الرضا علیه السلام: ـ فیما جَمَعَهُ فَضلُ بنُ شاذان مِن کَلامِهِ علیه السلام في عِلَلِ الشَّرائِعِ ـ فَإِن قالَ [قائِلٌ]: فَلِمَ جُعِلَتِ الخُطبَةُ؟ قيلَ: لِأَنَّ الجُمُعَةَ مَشهَدٌ عامٌّ، فَأَرادَ أن يَكونَ لِلإِمامِ سَبَبٌ۱ لِمَوعِظَتِهِم، وتَرغيبِهِم فِي الطّاعَةِ، وتَرهيبِهِم عَنِ المَعصِيَةِ، وتَوقيفِهِم عَلىٰ ما أرادَ مِن مَصلَحَةِ دينِهِم ودُنياهم، ويُخبِرُهُم بِما وَرَدَ عَلَيهِ مِنَ الآفاتِ۲ ومِنَ الأَحوالِ الَّتي لِهُم فيهَا المَضَرَّةُ وَالمَنفَعَةُ.
فَإِن قالَ: فَلِمَ جُعِلَت خُطبَتَينِ؟ قيلَ: لِأَن تَكونَ واحِدَةٌ لِلثَّناءِ وَالتَّحميدِ وَالتَّقديسِ لِلّهِ عز و جل، وَالاُخرىٰ لِلحَوائِجِ وَالإِعذارِ وَالإِنذارِ وَالدُّعاءِ، وما يُريدُ أن يُعَلَّمَهُم مِن أمرِهِ ونَهيِهِ بِما فيهِ الصَّلاحُ وَالفَسادُ ۳.

1.. في المصدر: «سببا»، والتصویب من علل الشرائع. وفي بحار الأنوار: «أن یکون الإمام سبباً».

2.. في المصدر «من الاوقات» و ما أثبتناه هو الأظهر کما في بحار الأنوار.

3.عيون أخبار الرضا علیه السلام: ج۲ ص۱۱۱ ح۱، علل الشرائع: ص۲۶۵ ح۹ نحوه، بحار الأنوار: ج۸۹ ص۲۰۱ ح۵۲.

  • نام منبع :
    فرهنگ‌نامه جمعه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ مرتضي خوش نصيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22923
صفحه از 407
پرینت  ارسال به