۲۹۶.امام صادق علیه السلام: در روز جمعه پیش از نماز، نخست دو خطبه خوانده میشود و هنگامی که امام بر فراز منبر میرود، مینشیند و مؤذّنان در حضور وی اذان سر میدهند. هنگامی که اذان را به پایان برند، او میایستد و خطبه میخوانَد و اندرز میدهد. سپس لحظاتی کوتاه مینشیند. آن گاه برمیخیزد و خطبه دیگری میخوانَد و در آن دعا میکند. پس از آن، مؤذّنان اقامه میگویند و او پایین میآید و نماز جمعه را دو رکعتی و با صدای بلند میخوانَد.
۲۹۷.امام رضا علیه السلامـ در بیان آن دسته از حکمت احکام که فضل بن شاذان، آنها را نقل کرده ـ: اگر گفته شود: چرا خطبه در روز جمعه، پیش از نماز قرار داده شده و در روزهای عید، پس از نماز؟ پاسخ داده میشود: زیرا نماز جمعه، کاری مداوم است که ماهانه چند بار و سالانه بسیار تکرار میشود. وقتی شمار آن، فراوان شود، مردم نماز را میخوانند و مابقی را رها میکنند و آن را به جا نمیآورند و پی کار خود میروند. از این رو، خطبه بر نماز مقدّم شد تا برای نماز، نگه داشته شوند و پراکنده نگردند و نروند. لیکن روزهای عید در سال، تنها دو بار است و باشکوهتر از جمعه است و ازدحام در آنها بیشتر است و مردم مشتاقترند. در نتیجه، عموماً مردم حاضر می‌شوند. برخی نیز اگر پراکنده شوند، چندان پرشمار نیستند که روی‌گردانی و سبک‌شمردن نماز پدید آید.
۴/۴
به پا ایستادن خطیب
۲۹۸.سنن ابن ماجهـ به نقل از علقمه ـ: از ابن مسعود پرسیده شد: آیا پیامبر صلی الله علیه و آله نشسته خطبه میخوانْد یا ایستاده؟ گفت: آیا [در سورهٔ جمعه] نمیخوانید: (و تو را ایستاده رها کردند)؟
