259
فرهنگ‌نامه جمعه

۴/۲

خواندن دو خطبه

۲۸۸.المصنّف، ابن ابی شیبه ـ به نقل از شعبی ـ: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هر گاه در روز جمعه بر فراز منبر می‏رفت، رو به سوی مردم می‏کرد و می‏فرمود: "سلام بر شما” و خداوند را می‏ستود و ثنا می‏گفت و سوره‏ای می‏خواند و سپس می‏نشست، آن گاه بر می‏خاست و خطبه می‏خواند و پس از آن به زیر می‏آمد.

۲۸۹.امام صادق علیه السلام: نماز جمعه، [کامل] نیست جز برای کسی که دو خطبه را دریافته باشد.

۲۹۰.سنن ابی داوودـ به نقل از ابن عمر ـ: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله دو خطبه می‏خواند. چون بر فراز منبر می‏رفت، می‏نشست تا اذان به پایان رسد. آن گاه بر می‏خاست و خطبه می‏خواند. سپس می‏‏نشست؛ لیکن سخنی نمی‏گفت. پس از آن بر می‏خاست و خطبه می‏خواند.

۲۹۱.الطبقات الکبریـ به نقل از ابو هريره ـ: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هر گاه بر فراز منبر می‏رفت، سلام می‏کرد و چون می‏نشست، مؤذّن اذان می‏گفت و ایشان دو خطبه می‏خواند و دو بار، کوتاه می‏نشست و [هنگام دعا کردن] با انگشت خود اشاره می‏فرمود و مردم آمین می‏گفتند. در روز جمعه، در حال خطبه خواندن، به عصایی که از [چوب درخت] "شوحط” بود، تکیه می‏کرد. آن گاه که خطبه می‏خواند، مردم چهره‏هایشان را به سوی او می‏کردند و گوش فرا می‏دادند و با دیدگانشان به وی خیره می‏شدند.

فرهنگ‌نامه جمعه
258

۴/۲

إلقاءُ الخُطبَتَینِ

۲۸۸.المصنف لابن أبي شیبة عن الشَّعبيّ: كانَ رسول اللّهِ صلی الله علیه و آله إذا صَعِدَ المِنبَرَ يَومَ الجُمُعَةِ استَقبَلَ النّاسَ بِوَجهِهِ فَقالَ: السَّلامُ عَلَيكُم، ويَحمَدُ اللّهَ‏ ويُثني عَلَيهِ، ويَقرَأُ سورَةً، ثُمَّ يَجلِسُ، ثُمَّ يَقومُ فَيَخطُبُ، ثُمَّ يَنزِلُ.۱

۲۸۹.الامام الصادق علیه السلام: الجُمُعَةُ لَا تَكُونُ إِلَّا لِمَن أَدرَكَ الخُطبَتَينِ.۲

۲۹۰.سنن أبي داود عن نافع عن ابن عمر: كانَ النَّبيُّ صلی الله علیه و آله يَخطُبُ خُطبَتَينِ؛ كانَ يَجلِسُ إذا صَعِدَ المِنبَرَ حَتّىٰ يَفرُغَ ـ أراهُ قالَ: المُؤَذِّنُ‏ ـ ثُمَّ يَقومُ فَيَخطُبُ، ثُمَّ يَجلِسُ فَلا يَتَكَلَّمُ، ثُمَّ يَقومُ فَيَخطُبُ۳.

۲۹۱.الطبقات الکبری عن أبي هريرة: كانَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله‏ إذا صَعِدَ عَلَى المِنبَرِ سَلَّمَ، فَإِذا جَلَسَ أذَّنَ المُؤَذِّنُ، وكانَ يَخطُبُ خُطبَتَينِ ويَجلِسُ جَلسَتَينِ، وكانَ يُشيرُ بِإِصبَعِهِ ويُؤَمِّنُ النّاسُ، وكانَ يَتَوَكَّأُ عَلىٰ عَصاً يَخطُبُ عَلَيها يَومَ الجُمُعَةِ وكانَت مِن شَوحَطٍ۴، وكانَ إذا خَطَب استَقبَلَهُ النّاسُ بِوُجوهِهِم وأصغَوا بِأَسماعِهِم ورَمَقوهُ بِأَبصارِهِم۵.

1.. المصنّف لابن أبي شیبة: ج۲ ص۲۳ ح۱، المغني لعبد الله بن قدامة: ج۲ ص۱۴۴، الدرّ المنثور: ج۸ ص۱۶۸؛ منتهى المطلب: ج۵ ص۳۹۰.

2.. تهذیب الأحکام: ج۳ ص۲۴۳ ح۶۵۸، منتقی الجمان: ج۲ ص۱۰۰ کلاهما عن عبد الله بن سنان، وسائل الشیعة: ج۵ ص۴۲ ح۹۵۴۳.

3.. سنن أبي داود: ج۱ ص۲۸۶ ح۱۰۹۲، السنن الكبرى: ج۳ ص۲۹۱ ح۵۷۴۷، المعجم الأوسط: ج۷ ص۲۹۰ ح۷۵۲۳ نحوه، نصب الرایة: ج۲ ص۱۹۷، کنز العمّال: ج۷ ص۶۳ ح۱۷۹۷۰؛ منتهى المطلب: ج۵ ص۳۹۱.

4.. الشَّوحَط: ضربٌ من النّبع... وهي من شجر الجبال؛جبال السّراة... وروی الأزهري عن المبرّد أنّه قال: النَّبع والشوحط والشَّریان شجرة واحدة ولکنّها تختلف أسماؤها بکرَم منابتها... (لسان العرب: ج ۷ ص ۳۲۸ «شحط»).

5.. الطبقات الكبرى: ج۱ ص۲۵۰.

  • نام منبع :
    فرهنگ‌نامه جمعه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ مرتضي خوش نصيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22770
صفحه از 407
پرینت  ارسال به