207
فرهنگ‌نامه جمعه

در روايتى با سند معتبر نقل شده که زُراره مى‏گويد:

حَثَّنا أبو عَبدِاللّهِ علیه السلام عَلى صَلاةِ الجُمُعَةِ حَتّى ظَنَنتُ أنَّهُ يُريدُ أن نَأتِيَهُ، فَقُلتُ لَهُ: نَغدو عَلَيك؟ فَقالَ: لا إنَّما عَنَيتُ عِندَکم۱.

امام صادق علیه السلام ما را به نماز جمعه تشويق فرمود، چندان که پنداشتيم می‏خواهد نزد ایشان برويم. گفتم: صبحگاه نزد شما بياييم؟

فرمود: "خير! مقصودم فقط [شرکت در نماز جمعه‏اى است که] نزديک خودتان است”.

در حديث معتبر ديگرى، عبد الملک از امام باقر علیه السلام نقل مى‏کند که ایشان به من فرمود:

مِثلُك يَهلِك وَ لَم يُصَلِّ فَرِيضَةً فَرَضَهَا اللّه عَلَيْهِ. قَالَ: قُلْتُ: کيْفَ أَصْنَعُ؟ قَالَ: صَلِّهَا جَمَاعَةً يَعْنِي الْجُمُعَةَ۲.

کسى چون تو بميرد و چيزى را که خداوند بر او واجب کرده است، به جا نياورده باشد؟ گفتم: چه کنم؟

فرمود: "نماز جمعه به جا بياور”.

بر اين اساس است که مطابق گزارش‏هاى تاريخى، اصحاب سرشناسى همچون زراره نيز در نماز جمعه حضور مى‏يافتند.۳

از آنچه گفته شد، مى‏توان به نتايج مهم زير دست يافت:

اوّل: خاندان رسالت علیهم السلام در دورانى که خود امکان برپايى نماز جمعه را نداشتند، در نمازهاى رسمى بر‌پا شده از سوى حکومت، شرکت مى‏کردند.

دوم: عدم شرکت ائمّه علیهم السلام در نماز جمعه نيز گاه اتفاق افتاده است که گزارش‏هايى از آن در دست است.

1.. ر.ک: ح ۲۳۷.

2.. تهذيب الأحکام: ج۳ ص۲۳۹ ح۶۳۸ و ص۲۳ ح۸۰، وسائل الشيعة: ج۵ ص۱۲ ح۹۴۳۷.

3.. ر.ک: رسالة فى آل اعين: ص ۲۸.


فرهنگ‌نامه جمعه
206

يکى از راويان به نام ابو بکر حضرمى مى‏گويد:

قُلتُ لِأَبِي جَعفَرٍ علیه السلام کيفَ تَصنَعُ يَومَ الجُمُعَةِ؟ قَالَ: کيفَ تَصنَعُ أَنتَ قُلتُ: أُصَلِّي في مَنزِلِي ثُمَّ أَخرُجُ فَأُصَلِّي مَعَهُم. قَالَ کذلِک أَصنَعُ أَنَا۱.

به امام باقر علیه السلام گفتم: شما در روز جمعه چه مى‏کنيد؟ فرمود: "تو چه مى‏کنى؟”.

گفتم: در منزلم نماز مى‏خوانم. آن گاه خارج مى‏شوم و با آنان نيز نماز مى‏خوانم.

فرمود: "من هم چنين مى‏کنم”.

امام کاظم علیه السلام نيز در نماز جمعه شرکت مى‏کرد تا جايى که چنين نقل شده است:

کانَ موسَى بنُ جَعفَرٍ علیه السلام يَتَهَيَّأُ يَومَ الخَميسِ لِلجُمُعَةِ.۲

امام کاظم علیه السلام روز پنج‌شنبه براى نماز جمعه آماده مى‏شد.

با اين همه، چون اهل بيت علیهم السلام امامان منصوب از سوى حکومت را فاقد صلاحيت مى‏دانستند، احياناً نماز ظهر را به صورت فُرادا نيز اعاده مى‏کردند.

ناگفته نماند بر پايه برخى از روايات، شرکت امامان علیهم السلام در نماز جمعه حاکمان وقت، هميشگى نبوده؛ يعنى آنان گاه از حضور در نماز جمعه خوددارى مى‏کردند.۳

در عين حال، ائمّه علیهم السلام پيروان خود را تشويق مى‏کردند تا شرکت در نماز جمعه رسمى را ترک نکنند و حتى المقدور، همراه ديگر مسلمانان، آن را اقامه نمايند.

1.. تهذ یب الأحکام: ج ۳ ص ۲۴۶ ح ۵۳.

2.. ر.ک: ح ۱۰۱.

3.. الکافی: ص ۳۲۱ باب ۱۰ ح ۱.

  • نام منبع :
    فرهنگ‌نامه جمعه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ مرتضي خوش نصيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22891
صفحه از 407
پرینت  ارسال به