نماز جمعه در عصر غیبت امام عصر علیه السلام

اصل وجوب نماز جمعه، قطعى و مورد اتفاق مسلمانان است؛ ليکن فقهاى شيعه در اين مسئله، اختلاف نظر دارند که آيا حضور و اذن پيامبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و سلطان عادل در وجوب تعيينى نماز جمعه و يا اساساً در جواز برپایی این نماز شرط است يا نه؟ بر اساس چنين اختلاف نظرى، در باره حکم نماز در دوران عدم حضور رهبر معصوم و فقدان اذن و حکومت عدل، آرايى ميان فقها پديد آمده که در ادامه بحث به آنها اشاره مى‏شود.

۱. اقامه نماز جمعه

اقامه نماز جمعه در تاريخ اسلام، دوران‏هاى گوناگونی را پشت سر گذاشته که آگاهى از آنها برای تبيين حکم نماز جمعه در عصر غيبت امام عصر علیه السلام ضروری است:

۱/۱. نماز جمعه در عصر پيامبر صلی الله علیه و آله

نماز جمعه پيش از هجرت پيامبر صلی الله علیه و آله به مدينه، تشريع شده است؛ ليکن به دليل محدوديت‏هايى که از سوی مشرکان وجود داشت، امکان برپايىِ اين نماز در مکّه نبود. از اين رو، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به فرستاده‏اش فرمان داد تا براى نخستين بار در مدينه، نماز جمعه برپا کند.^۱ پس از هجرت نيز پیامبر صلی الله علیه و آله خود پيوسته اين نماز را اقامه مى‏کرد.