همانند روز جمعه است.^۱ هر شب جمعه، فرشته‏ای از جانب خداوند سبحان فرمان می‏یابد تا با ندا دادن در گوش جان مردم، به آنان هشدار دهد که فریب دنیا را نخورند و از لحظه لحظه باقی مانده عمر خود بهره گیرند.^۲

نیز فرشته‏ای از آغاز این شب تا پایان آن، از بلندای عرش، مردم را به دعا، توبه و اُنس با خداوند سبحان و عرض نیاز به درگاه پروردگار بی‏نیاز، فرا می‏خوانَد.^۳

همچنین پاداش نیکی و کیفر زشتیِ اعمال در جمعه، دو چندان می‏گردد. از این رو، انجام دادن کارهای نیک در این روز، مورد تأکید بیشتری است، همچنان که گناه‏ورزی در این روز، خطرناک‏تر و بدفرجام‏تر از روزهای دیگر است.^۴

شب جمعه برای انبیا و اولیای الهی نیز برکات ویژه‌ای به همراه دارد و موجب رشد و افزایش دانش و معرفت آنان می‏گردد.^۵

کسانی که در شب و یا روز جمعه از دنیا می‏روند، مشمول عنایت ویژه خدای سبحان قرار می‏گیرند.^۶

در سرای آخرت نیز روز جمعه روزی است که موهبت‏های بهشتیان و عذاب دوزخیان، در آن فزونی می‏یابد.^۷

جمع کرد و از آنها برای ربوبیت خود، نبوّت محمّد صلی الله علیه و آله و ولایت علی علیه السلام پیمان گرفت.^۱

گفتنی است صرف‌ نظر از ضعف سند غالب این احادیث، وجوه یاد شده، تأویلی اند و با نام‌گذاری لغوی و عرفی ـ که اکنون در مبحث واژه‏شناسی مورد نظر ماست ـ، متفاوت است.

جمعه در قرآن و حدیث

در قرآن کریم، واژه "جمعه” تنها یک‌بار آن هم در سوره‏ای با همین نام به کار رفته است؛ امّا در احادیث، فضایل و آداب فراوانی برای جمعه بیان شده است. ^۲ بی‏تردید، هدف اصلی این احادیث، نهادینه کردن فرهنگ بهره‏گیریِ هر چه بیشتر از برکات شب و روز جمعه است.

فضایل جمعه

از منظر احادیث اهل بیت علیهم السلام، روز جمعه، با فضیلت‌ترین روز هفته و عید مسلمانان است. ارج نهادن این روز و در امان داشتن آن از آفات فرهنگی، سبب می‏شود تا مؤمنان در دیگر ایّام نیز از خطر گرفتار آمدن در دام فرهنگ‏های ناسالم در امان باشند.^۳

شب جمعه نیز از نورانیت ویژه‏ای برخوردار است و در فضیلت،