درآمد

واژه‌شناسی "جمعه”

واژه جمعه، از ریشه "ج م ع” به معنای گرد آوردن و پیوستن، نام آخرین روز هفته مسلمانان است که به فارسی، "آدینه” نامیده می‏شود.

ابن فارس در این باره می‏نویسد:

جیم، میم و عین، دارای یک ریشه معنایی است که بر گردهمایی چیزی دلالت دارد... و به همین مناسبت، مکان گردهمایی در مکّه (مُزدَلِفَة) "جَمع” نامیده شده و همچنین روز جمعه.^۱

بر پایه برخی گزارش‏های تاریخی، پیش از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله‏، مسلمانان ساکن در مدینه ـ که "انصار” خوانده می‏شوند ـ بر آن شدند تا همانند یهود و نصارا ـ که در روز خاصّی از هفته، گردهماییِ عمومی داشتند ـ، خود نیز یکی از روزهای هفته را به این امر اختصاص دهند. بدین منظور، روزی را که تا آن روزگار، "عَروبة” نامیده می‏شد، انتخاب کردند و آن را جمعه نامیدند:

مردم مدینه، پیش از مهاجرت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله [به این شهر] و پیش از نازل شدن سوره جمعه، اقدام به برپایی نماز جمعه کردند و این روز را جمعه نامیدند. انصار گفتند: یهود و نصارا را در هر هفته، روزی است که هر یک در آن اجتماع می‏کنند. بیایید ما نیز روزی را قرار دهیم تا گرد هم آییم