نقشه ۱ : نقشه تقريبى كوفه هنگام قيام امام حسين عليه السلام‏

شهر كوفه در سال هفدهم هجرى و بر اساس مهندسى ويژه‏اى شكل گرفت ، تا هم كانونى باشد براى مهاجران و هم پايگاهى براى پشتيبانى نظامى مناطق وسيعى كه در فراسوى آن ، فتح شده بود .
در قرون اخير ، توجّه مستشرقانى مانند : ولهاوزن (Wellhausen) و لامنس (Lammence) به نقشه كوفه جلب گرديد ؛ ولى اوّلين فردى كه به ترسيم نقشه دست زد ، مستشرق و باستان‏شناس معروف فرانسوى ، لويى ماسينيون ( MassignonLouis) (۱۸۸۳ - ۱۹۶۲م) بود . وى كتابى به نام Explication du plan de Kufa منتشر ساخت ، كه ترجمه فارسى آن ، جغرافياى تاريخى كوفه ناميده مى‏شود .
بعدها مورّخى تونسى به نام هِشام جَعيط ، در تأليف مفصّلى به نام Al-KUFA: Naissance de La Ville Islamique به تصحيح و تكميل كار ماسينيون پرداخت . اين كتاب ، با نام : كوفه ، پيدايش شهر اسلامى ، به فارسى ترجمه شده است . نقشه شهر كوفه در دانش‏نامه امام حسين عليه السلام برگرفته از اين كتاب است ؛ ولى بر اساس آخرين مطالعات تاريخى و جغرافياى تاريخى ، نقاطى مانند : خانه امام على عليه السلام ، منازل كسانى چون : مختار ، هانى ، طوعه ، و خط سيرها و... به نقشه افزوده گرديد .
گفتنى است كه كار ماسينيون و هشام جعيط و ادامه آن در نقشه دانش‏نامه امام حسين عليه السلام تقريبى است و آنها را بايد پايه‏اى براى كارهاى كامل‏تر دانست .