نقشه ۳ : محلّ نبرد صِفّين و مسير حركت دو سپاه‏

منطقه صفّين ، در سوريه امروز ، محلّ تلاقى سپاه امير مؤمنان عليه السلام و سپاه شام بود . كوچك بودن محدوده حكمرانى معاويه ، از محلّ نبرد صفّين ، معلوم مى‏شود . سپاه او از دمشق ، حركت كرد و پس از طى مسيرى بسيار كوتاه‏تر از سپاه كوفه ، در منطقه صفين مستقر شد .
سپاه كوفه ، مسيرى طولانى را در پيش داشت . به خاطر آسايش بيشتر سپاه و نيروهاى پشتيبان ، سپاه صد هزار نفرى امير مؤمنان عليه السلام ، از كناره رودخانه فرات ، حركت كرد و پس از گذر از شهرهاى مجاور رود فرات و طى كردن مسيرى بيش از دو برابر مسير سپاه شام ، به منطقه صفّين (در نزديكى شهر رَقّه) رسيد .
جنگ ، توسط معاويه و سپاه قاسطين (منحرفان از حق) ، در آغاز صفر سال ۳۷ هجرى آغاز شد ؛ امّا به نفع آنها پيش نرفت . معاويه ، در آستانه شكست قطعى ، با حيله عمرو عاص ، قرآن‏ها را بر نيزه كرد و به حَكَم (داور) قرار دادن كتاب خدا دعوت نمود . اين حيله ، در گروهى از سپاهيان على عليه السلام كارگر افتاد و بروز اختلاف در سپاه ، فرصت پيروزى را از امير المؤمنين عليه السلام گرفت . امام عليه السلام تحت فشار سپاهيان فريب‏خورده‏اش ، جنگ را در دهم صفر ، متوقّف كرد و با قبول حكميّت ، راهى كوفه گرديد .