در طبرستان كوشيده است. ۱ وي صاحب آثار فراواني بوده كه كتاب البيان و الحجة في الإمامة از جمله آنهاست؛ ۲ امّا وصف روشني از محتواي آنها در دست نيست.
۲۴. المحاسن، احمد بن محمّد بن خالد برقي (م ۲۷۴ ق)، از اصحاب امام جواد و امام هادي(. ۳ خاندان او كوفي هستند. ۴ جدّ بزرگ او محمّد بن علي، از ياران زيد بن علي بن الحسين( بود كه در قيام زيد در برابر حكومت ظلم و ستم بني اميه شركت كرد و در زندان يوسف بن عمر، به شهادت رسيد. در آن هنگام، خالد به همراه پدرش به قم مهاجرت كردند و در روستايي به نام بَرقه ۵ ساكن شدند و به همين سبب، به بَرقي معروف شدند. ۶
بسياري از بزرگان و رجال شناسان شيعه، او را مورد اطمينان و ثقه دانسته اند؛ ۷ امّا از آن رو كه از افراد ضعيف، روايت نقل مي كرد و به احاديث مرسل، اعتماد مي نمود، با مذمّت و طعن قمي ها رو به رو شد. علاوه بر اين، اتهام به غلو و نقل روايات غلوآميز، عامل ديگري بود كه سبب مذمت وي گرديد. ۸ از اين رو، احمد بن محمّد بن عيسي ـ كه در آن زمان، رئيس محدّثان قم بود ـ او را تبعيد كرد؛ ولي پس از مدتي، او را به قم فرا خواند و حتّي در مراسم تشييع جنازه او، با سر و پاي برهنه شركت كرد تا اهانتي را كه به او روا داشته بود، جبران كند. ۹
برقي از حدود دويست تن، روايت نقل مي كند. برخي از آنان عبارت اند از: احمد بن محمّد بن ابي نصر بزنطي، حسن بن محبوب، حسن بن علي بن فضال. همچنين بزرگاني همچون محمّد بن الحسن الصفّار، عبدالله بن جعفر الحميري، علي بن محمّد ماجيلويه از او روايت شنيده اند. ۱۰
برقي در حدود صد كتاب نوشته است كه متأسفانه تنها كتاب المحاسن او باقي مانده است. ۱۱ اين كتاب، تنها مجموعه اي روايي نيست، بلكه دايرة المعارفي از علوم مختلف است كه در برگيرنده صد كتاب در موضوعات مختلف: فقه، احكام، آداب، علل شرايع و... است. از اين كتاب، آنچه امروز در دست ماست، تنها يازده كتاب است كه در دو جلد، به چاپ رسيده است. ۱۲
1.. الذريعة، ج۵، ص۳۰.
2.. الفهرست، ابن نديم، ص۲۴۴.
3.. رجال البرقي، ص۵۷ و ۵۹.
4.. رجال النجاشي، ص۷۶.
5.. برقه يا برقه رود، از روستاهاي قم و از نواحي جبل است (معجم البلدان، ج۱، ص۳۸۹).
6.. رجال النجاشي، ص۷۶؛ الفهرست، طوسي، ص۶۲.
7.. رجال النجاشي، ص۷۶؛ الفهرست، طوسي، ص۶۲؛ خلاصة الأقوال، ص۶۳؛ رجال ابن داوود، ص۴۳؛ رجال ابن غضائري، ص۳۹.
8.. مكتب حديثي قم، ص۳۷۶.
9.. خلاصة الأقوال، ص۶۳.
10.. معجم رجال الحديث، ج۲، ص۳۸.
11.. اين كتاب، يك بار در دو جلد، به كوشش دار الكتب الإسلاميه قم، ۱۳۷۱ش، منتشر شده است و بار ديگر، به همّت مجمع جهاني اهل بيت، تحقيق و در دو جلد به چاپ رسيده است.
