«کلمة خدا» انسان شد و بر روي اين زمين در بين ما زندگي کرد. او لبريز از محبت و بخشش و راستي بود. ما بزرگي و شکوه او را به چشم خود ديديم، بزرگي و شکوه فرزند بي نظير پدر آسماني ما، خدا. ۱ بيشتر مسيحيان به اين مطالب با همان معناي ظاهري و تحت اللفظي اعتقاد دارند. قرآن کريم و روايات اسلامي با انديشه الوهيت، چه در قالب تجسد و چه در هيئت پسر خدا و چه در شکل تثليث آشکارا مخالفت کرده و کفر چنين انديشه‌هايي را آشکارا اعلام کرده است. روايات الکافي بر مخلوق بودن روح حضرت عيسي تکيه شده است. ۲ همان طور که قرآن کريم نيز در آيه (إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّـهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ( ۳ بر مخلوق بودن آن حضرت تأکيد کرده است. در متون اسلامي، حضرت عيسي تنها وجودي بشري دارد و مانند ديگر پيامبران الهي تنها امتيازش به اين است که بر او وحي نازل و سمت نبوت و رسالت از ناحيه خداوند دريافت کرده است. امروزه مشاهده مي‌شود که نسل جديد مسيحيت نيز رويکردي همدلانه با اين گفتمان قرآن و احاديث اسلامي دارد و اين، علاوه بر اثبات حقانيت آموزه‌هاي اسلامي، فرصتي مغتنم براي گفتگوي اديان در مسيري هموارتر از پيش است. بي‌ترديد، در اين مسير بايد اقدام دانشمنداني چون جان هيک را در کتاب اسطوره تجسد خدا گامي به جلو براي گفتگوي بين مسيحيت و اسلام تلقي کرد. جان هيک و همفکرانش در اين کتاب، زبانِ اين انديشه را ـ که عيسي خداست و يا پسر خدا ـ داراي زباني اسطوره اي دانستند و نه زبان حاکي از واقعيت عيني. بنا بر اين با توجه به آموزه‌هاي قرآن و حديث دربارة حضرت عيسي و رد ديدگاه‌هاي سنتي مسيحيان، گرچه نقد‌هاي هيک بر عقايد رايج در مسيحيت، انديشه جديد و نوپديدي نيست، اما حرکتي مبارک در مسير نزديکي ديدگاه‌هاي مسلمانان و مسيحيان است. در واقع، اين توصية هميشگي قرآن به همه مسيحيان است که: (يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللّـهِ إِلاَّ الْحـَقِّ إِنَّمَا الْمـَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللّـهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللّـهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُواْ ثَلاَثَةٌ انتَهُواْ خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللّـهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الْأَرْضِ وَكَفَى بِاللّـهِ وَكِيلًا(. ۴
پرهيز از غلو به اين معناست که حضرت عيسي تنها يک پيامبر است که خداوند براي هدايت مردم فرستاده و او را به روح‌القدس مؤيد ساخته است. خوشبختانه امروز برخي از محققان مسيحي نيز اذعان دارند که حضرت عيسي در ديدگاه مردم عصر خودش تنها يک پيامبر و معلم الهي بوده است و نه بيشتر. ۵
1.. يوحنا، ۱: ۱۴.
2.. الکافي، ج۱، ص۱۹۶، ح۱ و ۲.
3.. سورة آل عمران، آية ۵۹.
4.. سورة نساء، آية ۱۷۱.
5.. به تازگي يکي از دانشمندان مسيحي کتابي به نام پيامبر و معلم؛ درآمدي بر عيساي تاريخي منتشر کرده است مشخصات اين کتاب که به زبان انگليسي نوشته شده به شرح زير است: Prophet and Teacher; An Introduction to the Historical Jesus William R. Herzog II Westminster John Knox Press ۲۰۰۵.
