فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50 - صفحه 198

لسکان الثري ۱ بازگو نموده است. ابن طاووس بارها متذکر مي‌شود که چند طريق به اين روايت يا کتاب دارد و از ميان آنها يک طريق و گاه، همه طرق را ذکر مي‌کند. ۲
وي در ديباچة فلاح السائل ـ که نخستين کتاب از مجموعة کتاب‌هاي او در تکميل و تتميم کتاب المصباح الکبير شيخ طوسي است ـ طريق و اسناد خود به روايات و کتب و اصول اصحاب از ذکر کرده است. ابن طاووس بر آن بوده که طريق خود را تا مشايخ بزرگ حديث را اطمينان بخش و اعتماد آفرين بسازد؛ چه، وي به مشايخ حديث، چون: کليني، شيخ صدوق، هارون بن موسي تلعکبري، ابن قولوية قمي، شيخ مفيد، سيد مرتضي و شيخ طوسي اعتماد داشت. ۳
طريق او به اين افراد، گروهي از ثقات‌اند که بارها از آنها با عنوان کلي جماعتي از ثقات ـ که اسامي آنها را بارها به گونه جمعي و فردي ذکر کرده ـ ياد نموده است. ۴ اين جماعت بيش از هفت نفر هستند: ۱. حسين بن احمد سوراوي، از محمد بن قاسم طبري، از ابو علي حسن بن محمد طوسي، از پدرش (جد ابن طاووس) ابو جعفر محمد بن حسن طوسي. ۵
۲. علي بن يحيي حافظ، از عربي بن مسافر عبادي، از محمد بن قاسم طبري، از ابي علي حسن بن محمد طوسي (و غير اينها که ذکرشان به طول مي‌انجامد) از ابو جعفر محمد بن حسن طوسي. ۶
نام علي بن يحيي در جمال الاسبوع و فلاح السائل، أبو الحسن علي بن يحيى بن علي حَنّاط و در فتح الابواب، خياط و در اليقين، حافظ ذکر شده است. ممکن است حافظ تصحيف حَنّاط يا خياط و يا لقب مخصوص باشد. ميرزاحسين نوري متذکر شده که يحيي خياط در سال۶۰۹ ق، به ابن طاووس از جماعتي اجازه داده است. وي به نام هشت نفر اشاره کرده که از جمله آنها عربي بن مسافر است.
۳. اسعد بن محمد بن هبة الله بن حمزه، معروف به مشفروه و عبدالقاهر اصفهاني، از علي بن سعيد ابي الحسين راوندي، از ابي جعفر محمد بن علي بن محسن حلبي، از ابو جعفر طوسي. ۷ و در طريق ديگر، وي از علي بن سعيد ابوالحسين راوندي، از ابو علي فضل بن حسن بن فضل طبرسي روايت کرده است. ۸ ابن طاووس متذکر شده اين طريق ـ که روايت از اسعد بن عبد القاهر اصفهاني است ـ طريقي است که با آن، همة کتب و اصول و مصنفات روايت مي‌شود و بعيد است که چيزي از رواياتي که آورده از آن خارج باشد. ۹

1.. اللهوف، ص۴۲ و ص۴۴.

2.. اقبال الاعمال، ج۲، ص‌۳۶؛ اليقين، ص‌۲۷۹ـ ۲۸۰.

3.. فلاح السائل، ج۱، ص‌۱۷.

4.. جمال الاسبوع، ص‌۱۵۴ـ ۱۵۵ و ص۳۰۱.

5.. فلاح السائل، ج۱، ص۱۴؛ اليقين، ص‌۲۷۹؛ جمال الاسبوع، ص‌۳۴.

6.. اليقين، ص‌۲۷۹ـ ۲۸۰؛ جمال الاسبوع، ص‌۳۴؛ الدروع الواقية، ص‌۷۷ـ ۷۸.

7.. فلاح السائل، ج۱، ص۱۵؛ اليقين، ص‌۲۷۹ـ ۲۸۰؛ الدروع، ص‌۷۷ـ ۷۸.

8.. جمال الاسبوع، ص‌۱۱۵.

صفحه از 423