المنثور، از عمر بن خطاب نقل مي‌کند که چون با تعجب از پيامبر صلی الله علیه و آله پرسش مي‌کند که چرا بايد در سفرها با وجود امنيت و بر طرف شدن ترس از دشمنان، همچنان نماز به صورت شکسته خوانده شود؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله پاسخ مي‌دهد:
اين به عنوان صدقه و احساني است از سوي خداوند، آن را بپذيريد. ^۱
داستان عدي بن حاتم، پس از نزول آيه ۱۸۷ سوره مبارکه بقره، مشهور است. نقل است که ابن حاتم نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله حاضر شد و به ايشان گفت که من دو رشته موي سپيد و سياه برداشته و نگريستم، اما يچزي براي من از سپيدي و سياهي روشن نشد. لبخندي بر لبان پيامبر صلی الله علیه و آله جاري شد، چنان كه دندان‌هاي آن حضرت نمايان شد. پيامبر به او فرمود:
اي پسر حاتم، مقصود از رشته سپيد و سياه، روشني روز و سياهي شب است که زمان ابتداي روزه نيز از آن هنگام است. ^۲
آشکار است که حديث فوق مفهوم ديرياب آيه را بيان کرده است. صاحب تفسير نمونه از اين روايت، تفاوت ميان صبح صادق و صبح کاذب را نيز استفاده کرده است. ^۳ شيخ أمين الإسلام طبرسي و سبزواري نجفي يکي از معاني «مِن» در آيه را بيانيه دانسته و به روايت فوق استناد جسته‌اند. ^۴
نمونه ديگر، تبيين عده طلاق با استفاده از دو حديث نبوي است. شيخ محمد جواد بلاغي ذيل آيه نخست سوره مبارکه طلاق مي‌نويسد:
و قد انعقد الإجماع من المسلمين على أن طلاق السنة هو ما کان في الطهر، و به جاء قول الرسول الأکرم( لإبن عمر حين طلق إمرأته وهي حائض: ما هکذا أمرک الله، إنما السنة أن تستقبل الطهر إستقبالاً، و قوله( فإن بدا له أن يطلقها طاهراً قبل أن يمسها، فذاک الطلاق للعدة، کما أنزل الله عز وجل. ^۵
شيخ الإسلام طبرسي نيز، پس از تفسير آيه، داستان را از بخاري و مسلم نقل کرده است. آمده است که عبداللَّه بن عمر زن خود را در حال حيض يک طلاق داد. پيامبر صلی الله علیه و آله به ابن عمر امر فرمود که زن خويش را برگردانده و نزد خود نگهدارد تا از حيض پاک شده و در خانه او حيض ديگرى ببيند، سپس او را مهلت دهد تا از حيضش پاک شود. پس از آن، چنان كه کماکان بر تصميم طلاق دادن او اصرار ورزيد، پيش از مجامعت و آميزش او را طلاق گويد. آن حضرت، در ادامه، فرمود که اين عدّه اى است که خدا امر کرده براى آن زن‌ها را طلاق گويند. ^۶