قرآن‌پژوهان شيعه و اهل‌سنّت بر اين باورند که تفسير قرآن با روايات أشکال گوناگوني دارد که از آن جمله مي‌توان به تبيين مجملات، توضيح مشکلات، تخصيص عمومات، تقييد مطلقات و تأويل متشابهات اشاره کرد. ۱ در مَثَل، مي‌توان از بسياري از احکام شرعي همچون نماز، روزه، حج و موارد ديگر ياد کرد که در قرآن به صورت مجمل طرح گرديده و تفصيل آن بر عهده سنت نهاده شده است. علامه طباطبايي نيز ضرورت تبيين آيات قرآن از طريق احاديث را مورد تأکيد قرار داده و آن را در سه حوزه احکام عبادي، قصص قرآن و جزئيات معاد لازم و ضروري برمي‌شمارد. ۲
نمونه‌اي که در اين خصوص مي‌توان به آن اشاره کرد، آن‌که در کيفيت و چگونگي اقامه نماز از پيامبر صلی الله علیه و آله نقل است که: «صلّوا کما رأيتموني أصلّي ». ۳ در واقع، مي‌توان گفت که اين سخن تفسير عبارت مجمل قرآني (وَ أَقيمُوا الصَّلاةَ( ۴ است. صاحب تفسير الصراط المستقيم در کفايت استعاذه در رکعت نخست نماز به سيره پيامبر صلی الله علیه و آله اشاره کرده و به روايات نبوي فوق و «خذوا عنّي مناسککم » ۵ استدلال نموده است. ۶ صاحبان تفسيرهاي کنز العرفان و منهج الصادقين نيز در وجوب قرائت سوره، پس از حمد به سيره پيامبر صلی الله علیه و آله استناد جسته و روايت «صلّوا کما رأيتموني أصلّي » را نقل کرده‌اند. ۷ فاضل مقداد حکم وجوب جمع ميان صلوات بر پيامبر و خاندان آن حضرت در صلوات تشهد نماز را از روايت فوق و حديثي ديگر بيان نموده است. ۸
نمونه ديگر، سخن علامه طباطبايي ذيل آيه ۱۰۱ سوره مبارکه نساء است. ايشان در اين باره مي‌نويسد که اين آيه درباره نماز خوف و نماز قصر در سفر به صورت هم‌زمان نازل شده است:
ابتداي تشريع نماز شکسته به سبب ترس مسلمانان از فتنه دشمن بوده است و اين منافاتي ندارد که پس از آن، حکم نماز شکسته در تمامي سفرهاي شرعي حتي در غير موارد خوف عموميت پيدا کند. در حقيقت، بخشي از حکم نماز شکسته در قرآن بيان شده، اما سنت عموميت آن را در سفر پيدا مي‌کند. ۹
علامه، در ادامه، در «بحث روايي» احاديث متعددي را به نقل از شيعه و اهل‌سنّت نقل مي‌کند که وجوب نماز قصر در سفرهاي معمولي از آن روايات به دست مي‌آيد؛ به عنوان نمونه، روايتي را از الدر
1.. التفسير و المفسرون، ج۱، ص۵۵؛ أصول التفسير و قواعده، ص۱۲۵- ۱۳۰.
2.. ر.ك: الميزان، ج۳، ص۸۴.
3.. صحيح البخاري، ج۱، ص۱۵۵ و ج۷، ص۷۷ و ج۸، ص۱۳۳؛ سنن الدارمي، ج۱، ص۲۸۶؛ السنن الکبري، ج۲، ص۳۴۵.
4.. سوره بقره، آيه ۴۳.
5.. السنن الکبري، ج۵، ص۱۲۵؛ فتح الباري، ج۱، ص۴۱۹ و ج۳، ص۳۸۸؛ شرح مسلم، ج۹، ص۲۱.
6.. تفسير الصراط المستقيم، ج ۳، ص۴۵ و ۴۶. و نيز ر.ك: حلي، منتهي المطلب في تحقيق المذهب، ج۱، ص۲۷۰؛ رياض المسائل، ج۳، ص۴۰۶.
7.. كنز العرفان، ج۱، ص۱۲۳و ۱۲۴؛ منهج الصادقين في إلزام المخالفين، ج۱۰، ص۵۶ و ۵۷.
8.. كنز العرفان، ج۱، ص۱۴۱.
9.. الميزان، ج۵، ص۶۱.
