ب. موافقان

آداب نوروز از قبيل روزه, نماز, ادعيه و…, در كتب حديثى و فقهى, از زمان شيخ طوسى در ميان عالمان شيعه رواج داشته است.
شيخ طوسى (م۴۶۰ق) در «مصباح المتهجد» ^۱ , پس از او ابن ادريس (م۵۹۸ق) در «السرائر» ^۲ و سپس يحيى بن سعيد (م۵۸۹ق) در «الجامع للشرائع» ^۳ و پس از وى, شهيد اول (م۷۸۶ق) در «القواعد و الفوائد» ^۴ و نيز «الدروس» ^۵ و «البيان» ^۶ و «الذكرى» ^۷ و «اللمعة» ^۸ بدان اشاره دارد.
ابن فهد (م۸۴۱ق) در «المهذّب البارع» ^۹ و محقق كَرَكى (م۹۴۰ق) در «جامع المقاصد» ^۱۰ و شهيد ثانى (م۹۶۶ق) در «المسالك» ^۱۱ و «شرح اللمعة» ^۱۲ و محقق   اردبيلى(م۹۹۳ق) در «مجمع الفائدة و البرهان» ^۱۳ و شيخ بهايى(م۱۰۳۰ق) در «جامع عباسى» ^۱۴ و «الحبل المتين» ^۱۵ و فاضل هندى(م۱۱۳۷ق) در «كشف اللثام» ^۱۶ و شيخ يوسف بحرانى (م۱۱۸۶ق) در «الحدائق الناضرة» ^۱۷ و كاشف الغطاء (م۱۲۲۸ق) در «كشف الغطاء» ^۱۸ و نراقى (م۱۲۴۵ق) در «مستند الشيعة» ^۱۹ و صاحب جواهر در (م۱۲۶۶ق) «جواهر الكلام» ^۲۰ و شيخ انصارى (م۱۲۸۱ق) در «كتاب الطهارة» ^۲۱ و… بدين آدابْ فتوا داده اند.
همچنين در كتب فتوايى و فقهى معاصر, چون: العروة الوثقى, ^۲۲ جامع المدارك, ^۲۳ المستند ^۲۴ و… فتوا بدين آداب به چشم مى خورد.
در كتب روايى نيز ـ چنان كه در بخش نخست آورديم ـ, آداب نوروز, در: مصباح المتهجّد, وسائل الشيعة و بحارالأنوار, ياد شده است; چنان كه روايت هايى نيز كه به گونه اى ضمنى نوروز را تأييد مى كنند در: الكافى, كتاب من لايحضره الفقيه و دعائم الاسلام منقول است.
شايد همين كثرت فتواها و نقل ها سبب شده است كه صاحب «جواهر» بگويد:
غسل روز نوروز, نزد متأخران مشهور است; بلكه مخالفى در آن نديديم. ^۲۵
  بجز اين, تلاش محدّثان و فقيهان در پاسخگويى به ديدگاه مخالفان نيز درخور درنگ است. علامه مجلسى در «بحارالأنوار», بيشترين كوشش را در اين باره به انجام رسانده و شبهه هاى مخالفان را پاسخ گفته است; وى در قسمتى از نوشتار مفصلش در نقد روايت ابن شهرآشوب (در مذمت نوروز), مى نويسد:
اين حديث, با روايت هايى كه معلّى بن خنيس آورده مغايرت دارد و بر جايگاه نداشتن نوروز در شريعتْ دلالت دارد; ليك روايت هاى معلّى از نظر سند, قوى تر و نزد اصحاب ,مشهورتر ند.
از سوى ديگر مى توان گفت كه اين, حديث تقيه است; چرا كه در روايات «مناقب», مطالبى ذكر شده كه زمينه تقيه دارد. ^۲۶
پس از وى نيز عالمان ديگرى به پاسخگويى اجمالى يا تفصيلى گام برداشته اند.
شيخ انصارى در نقد روايت «مناقب» مى گويد:
روايت «مناقب» نمى تواند با احاديث معلّى معارضه كند; زيرا روايت معلّى نزد اصحاب, از شهرت بيشترى برخوردار است و احتمال تقيّه در روايت «مناقب» وجود دارد. ^۲۷
همچنين صاحب «جواهر» در دفاع از روايت هاى معلّى و نقد حديث «مناقب» مى نويسد:
روايت معلّى جاى مناقشه در سند و دلالت ندارد; چنان كه حديث «مناقب» نمى تواند با آن معارضه كند; چرا كه با سستى اى كه در آن مشهود است, احتمال تقيه نيز در آن مى رود. ^۲۸
گفتنى است حمل روايت «مناقب» بر تقيه بعيد نيست; چرا كه اهل سنّت, روزه نوروز را مكروه مى دانند. ^۲۹ و بدين جهت, در تعارض روايت هاى معلّى و «مناقب»,
  جانب روايات معلّى رجحان مى يابد.
بجز اينها, رساله ها و كتبى نيز در تأييد فضيلت نوروز و روايات معلّى تدوين شده, كه برخى به چاپ رسيده و برخى ديگر, خطى باقى مانده اند. ^۳۰