۱۱.بيرونى (م۴۴۰ق) در «الآثار الباقية» آورده است:…و قسّم الجام بين أصحابه و قال: ليت لنا كلّ يومٍ نوروز! ۱
۰.[از آن جا كه نسخه عربى مورد استفاده ما افتادگى دارد, ترجمه حديث را از جديدترين كتاب كه بر اساس برخى نسخه ها كامل شده است, در اين جا مى آوريم:]
آورده اند كه در نوروز, جامى سيمين, پر از حلوا, براى پيغمبر(ص) هديه آوردند. آن حضرت پرسيد: «اين چيست؟». گفتند: امروز, روز نوروز است. پرسيد: «نوروز چيست؟» گفتند: عيد بزرگ ايرانيان است. فرمود: «آرى در اين روز بود كه خداوند, عسكره را زنده كرد». پرسيدند: عسكره چيست؟ فرمود: «عسكره, هزاران مردمى بودند كه از ترس مرگ, ترك ديار كرده, سر به بيابان نهادند و خداوند به آنان فرمود: ”بميريد“ پس مردند. پس آنان را زنده كرد و ابرها را امر فرمود كه بر آنان ببارند. از اين روست كه سنّت آب پاشيدن [در نوروز], رواج يافته است». آن گاه از حلوا تناول كرد و جام را ميان اصحابْ قسمت كرد و فرمود: كاش هر روز براى ما نوروز بود! ۲
۱۲.فيروز آبادى (۷۲۹ـ۸۱۷ق) در «القاموس» آورده است:قدم الى على شىء من الحلاوى, فسأل عنه, فقالوا: «للنيروز», فقال: «نيروزنا كل يوم!» و فى المهرجان قال: مَهرِجونا كل يوم! ۳
1. الآثار الباقية, بغداد: مكتبة المثنّى, ص۲۳۰ .
2. القاموس, ج۲, ص۲۷۹ (داراحياء التراث العربى).
3. آثار الباقيه, ترجمه: اكبر داناسرشت, تهران: اميركبير, ۱۳۶۳, ص۳۲۵.